محمد درویش در نشست نقدی بر منابع و مسائل آب در خوزستان كه امروز (7 آذرماه) در دانشكده علوم دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار كرد: در اوج بحران كشور عراق در حوزه آب، نخست وزیر وقت عراق زمانی كه به دولت تركیه درخواست داد كه آب رودخانه های دجله و فرات را به میزان قبل برگرداند، وزیر كشور تركیه پاسخی داد كه كلیدواژه ورود به بحران از جمله برای خوزستان است. وزیر كشور تركیه گفت مگر شما منابع نفتی را با ما به اشتراك می گذارید كه ما منابع آب را با شما به اشتراك بگذارید؟

به گزارش ایسنا، وی افزود: این نگاه از آنجا می آید كه تركیه آب را كالای اقتصادی مثل نفت در نظر گرفته است در صورتی كه آب كالای زیستی است و نسبت آن با سرزمین مثل نسبت آن با زیست انسان ها است و ضامن بقا است و نباید به آن به عنوان كالای اقتصادی در نظر گرفت. هرجا كه این نگاه باشد، مقدمه شروع فاجعه است و اكنون نیز این فاجعه را در جای جای ایران می بینیم.

وجود آب نتواسته مشكل را حل كند

این فعال محیط زیست گفت: در استان های برخورداری مثل گیلان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان كه نسبت به جمعیت بیشترین سرانه آب شیرین را دارند، همان قدر بحران آب جدی است كه در استان های كم برخورداری مثل یزد با این بحران مواجه هستند. ظاهرا وجود یا عدم وجود آب نتوانسته مشكل را حل كند.

وی بیان كرد: تنها استانی كه میزان بارش آن چهار برابر متوسط نیاز شهروندان آن است، گیلان است و می بینیم كه به دلیل كمبود آب شرب و كشاورزی، تبدیل به كارگاه بزرگ سدسازی شده است و جنگل ها در حال قربانی شدن برای سدسازی هستند. وقتی دلیل این كار را می پرسیم می گویند آب هست اما كیفیت ندارد و فاضلاب و پس آب در حال وارد شدن به سفره های زیرزمینی و سطحی است.

درویش گفت: وقتی می گوییم چرا سراغ احداث تصفیه خانه و مدیریت زباله نمی روید می گویند برای این كار دست كم یك هزار میلیارد تومان نیاز داریم؛ اما به جای آن سد می سازند كه هزینه اش 6 هزار و 500 میلیارد تومان است. چگونه است كه یك هزار میلیارد تومان برای مدیریت زباله و تصفیه خانه نیست اما 6 هزار و 500 میلیارد تومان وجود دارد؟ این بحران وجود دارد و ناشی از آن است كه آب را كالای زیستی نمی دانیم.

خوزستان آزمایشگاه بزرگ عبرت سدسازی

وی ادامه داد: خوزستان یك آزمایشگاه بزرگ عبرت در حوزه سدسازی است و حاصل این است كه در برخی سكونتگاه های انسانی در جایی كه یك سوم آب های سطحی كشور جاری است، با كمبود شدید آب شرب مواجه هستیم و مردم باید ساعت ها معطل بمانند تا آب شرب به دست آورند و معلوم هم نیست كیفیت آن چگونه است. از طرف دیگر نیز با بحران جدی در كمبود آب برای كشاورزی در خوزستان روبه رو هستیم.

این فعال محیط زیست تاكید كرد: می بینیم كه نوع مدیریت آب در خوزستان، منجر به افزایش تولید گرد و خاك شده است. این وضعیت، منجر به تقابل بین مردم در شهرهای مختلف در داخل و خارج از استان نیز شده است و این ها همه نشان دهنده این است كه متاسفانه آب به جای اینكه نعمت بزرگی باشد برای تضمین تاب آوری، به چالشی بزرگ تبدیل شده است.

درویش یادآور شد: وقتی طرح هایی كه قرار است در بالادست استان خوزستان انجام شود را بررسی می كنیم، می بینیم كه دست كم حدود 8 میلیارد مترمكعب قرار است در سرشاخه های كارون، كرخه، دز و زهره برداشت شود و شاهد تغییر مسیر رودخانه ها و یا ساخت سدهای مخزنی جدید می شویم و این می تواند به شدت برنامه ریزی ها و سرمایه گذاری های در نظر گرفته شده با آورد رودخانه های خوزستان را با خطر جدی روبه رو كند.

فاجعه ای به نام سد چم شیر

وی با اشاره به فاجعه بودن احداث سد چم شیر گفت: همان بلایی كه تركیه بر سر عراق آورد، به احتمال زیاد اینجا نیز اتفاق بیفتد. بحث های زیادی درباره سد چم شیر وجود دارد. این سد با گنجایش 2.3 میلیارد مترمكعب، پنجمین سد بزرگ كشور خواهد بود. بر اساس گزارش زمین شناسی، 70 درصد مخزن این سد متاثر از تشكیلات گچساران است، همان تشكیلاتی كه سد گتوند در آن مستقر بود و بر اساس گزارش دانشگاه تهران در سال 98، تاكید شده كه احتمال اینكه سالانه 500 هزار تن نمك در مخزن این سد انباشته شود، انكارناپذیر است.

این فعال محیط زیست گفت: بنابراین انباشت نمك بر پایین دست سد تاثیر می گذارد و چشمه ها را شورتر می كند و بحران جدی تری در شرق خوزستان، هندیجان و بندر دیلم استان بوشهر خواهد داشت.

احتمال ورود مواد شیمیایی به مخزن چم شیر

وی با استناد به گزارش وزارت نفت گفت: بنا بر گزارش منتشر شده از سوی وزارت نفت، با توجه به تزریق شوری ممكن است نتوانند 11 چاه نفتی كه در مخزن سد وجود دارد را كاملا مهار كنند و ورود مواد شیمیمایی و بیولوژیك می تواند كیفیت آب را از استاندارد خارج كند.

درویش با انتقاد از شفاف نبودن سازمان حفاظت محیط زیست افزود: سوال اساسی این است پس چرا اجازه داده می شود كار انجام شود؟ این یكی از مشكلاتی است كه باید در دانشگاه مورد بحث قرار بگیرد. گزارش ها به موقع منتشر نمی شود و در معرض قضاوت كارشناسان بی طرف قرار نمی گیرد تا موقعی كه یكی از آقایان دچار وجدان درد شود، بازنشسته شود، یا اختلاف نظر پیدا كنند و آرام آرام و قطره ای اطلاعات به بیرون نشت كند و تازه رسانه ها و افراد مستقل علمی مطلع و متوجه ابعاد خطر شوند و این در صورتی است كه طبق قانون، گزارش ها باید روی سایت سازمان حفاظت محیط زیست قرار بگیرد. برخی از عناصر در سازمان محیط زیست در انتشار گزارش سد چم شیر مقاومت می كنند. این ها اتفاقاتی است كه باعث می شود ما دیر متوجه ماجرا شویم.

سد گتوند، مسئول شوری 20 درصد جلگه خوزستان

این فعال محیط زیست گفت: در گزارش نهاد ریاست جمهوری در دولت دوره اول حسن روحانی، آشكارا گفته شده سد گتوند مسئول شوری 20 درصد از جلگه خوزستان است؛ راهبردی ترین و اصلی ترین مركز تولید غذا در ایران. این ها باید در آینده عبرت باشد، باید رودربایستی را كنار گذاشت و تلاش كنیم از آب به عنوان كالای اقتصادی، انتشار و تولید پول نداشته باشیم.

وی بیان كرد: این منطقی كه می گوید نباید اجازه دهیم قطره ای آب وارد خلیج فارس شود، منطق به شدت غلطی است زیرا می تواند اصلی ترین محل تنوع زیستی در جنوب را به خطر اندازد. رمز حكومت بر طبیعت، احترام به قوانین حاكم بر طبیعت است و نباید در برابر آن گردن كشی كنیم.

راه حل چیست؟

درویش گفت: اگر قرار است مشكلات خوزستان، اصفهان و دریاچه ارومیه حل شوند باید به سمت اقتصادی برویم كه آب محور نباشد. همه راه ها نباید منجر به افزایش و كوبیدن بر طبل وابستگی معیشتی به منابع آب و خاك باشد؛ مشكلی كه اكنون در جنوب خوزستان، بهمنشیر، شادگان و آبادان و خرمشهر داریم. چند میلیون نخل از دست رفت؟ می خواهند سد تنظیمی بزنند كه خود بحران آفرین است.

وی افزود: هنر ما این بود كه اقتصاد آب محور باشد در حالی كه در سرزمینی كه بخش عمده آن در كمربند خشك جهانی است، نباید تمام تخم مرغ ها را در سبدی بگذاریم كه چشمش به آسمان است.

انتهای پیام