دكتر مهدی قمشی در نشست نقدی بر منابع و مسائل آب در خوزستان كه امروز (7 آذرماه) در دانشكده علوم دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار كرد: ما در كشورمان به طور كلی در حكمرانی آب مشكل داریم؛ سال های سال است در دنیا، حمكرانی آب از سمت حمكرانی مطلق شیفت داده شده است و حكمرانی سرزمینی یا حكمرانی آب به سمت حكمرانی خوب تغییر ماهیت داده است.

به گزارش ایسنا، وی افزود: منظور از حكمرانی خوب، نوع حكومت نیست بلكه بحث نحوه انجام كار است. بحث ما سیستم بروكراتیك نیست بلكه این است كه در مدیریت خوب آب، از حمكرانی یك تنه باید به حكمرانی مشاركتی حركت كنیم.

ضرورت تغییر حكمرانی آب

استاد گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: مفاهیم مدیریت یا حكمرانی آب مثل حفظ آب، نقش ذی نفعان در تصمیم گیری، سیاست بهره وری و صرفه جویی و... می توانند حكمرانی موجود را به سمت حكمرانی خوب شیفت دهد. در حكمرانی خوب، به سمت رهبری اخلاق مدار می رویم و از حكمرانی تمركزگرا خارج می شویم.

وی افزود: در این نوع حكمرانی، محیط زیست نقش بسیار اساسی پیدا می كند و در این مفهوم، آب در مرحله اول نقش اكوسیستمی دارد. در خصوص آب، ما با سیستمی كلاسیك و قدیمی پیش می رویم در حالی كه باید از بخشی نگری به سمت فرابخشی نگری پیش برویم.

اطلاعات سد گتوند قفل شده است

استاد تمام گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در حكمرانی خوب آب، پاسخگو كردن مدیریت آب بسیار اهمیت پیدا می كند؛ چیزی كه كمتر می بینیم. منظور از این پاسخگو بودن، شفافیت است در حالی كه اكنون اطلاعات سد گتوند همه جا قفل شده است.

قمشی افزود: ما مساله سد گتوند را داریم؛ وضعیت این سد داشت رصد می شد كه ببینیم وضعیت انحلال (نمك) در آن چطور است و ما در خوزستان به عنوان ذی نفعان پایین دست باید چه خاكی بر سر خود بریزیم اما بعد از چند سال اول، اطلاعات این سد قفل شد. مثلا در طرح غدیر چرا برخی مسائل شفاف نمی شود؟

این استاد تمام سازه های آبی گفت: در حكمرانی خوب، دسترسی برای تصمیم سازان و عموم مردم باید موثق باشد و شفاف شود. شفاف سازی عنصر بسیار مهمی است. تصمیم سازی نیز باید مشاركتی باشد و مدیریت آب از سمت تامین آب به مدیریت تقاضا و كنترل مصارف تغییر كند. در مدیریت آب، باید از یك سازمان تخصصی بسته كه اكنون بسته تر نیز هست، به سمت سازمان چند تخصصی پیش برویم. باید از سازمانی كه با هزینه سنگین بر جامعه و محیط زیست حركت می كند، به سمت تعادل بخشی در مصرف آب و توسعه پایدار برویم.

وی یادآور شد: اولین مشكل خوزستان این است كه منابع آب استان، منابع سطحی است و دیده می شود و وضعیت آب، علی رغم تمام استان های كشور است و در بقیه كشور منابع آبی، آب های زیرزمینی است و دیده نمی شود و همین، اشكال ایجاد كرده است.

انتقال آب، بزرگ ترین ظلم در حق خوزستان و حوضه كارون بزرگ

وی ادامه داد: مساله بعد، انتقال بین حوضه ای است؛ مجموعا شاید 23 تا 24 درصد باشد اما 70 تا 80 درصد انتقال بین حوضه ای به خوزستان و سرشاخه های كارون و دز برمی گردد كه در حال سوراخ سوراخ كردن این سرشاخه ها و انتقال آب آن ها به سمت فلات مركزی هستیم و این بدترین ظلم به خوزستان و استان های حوضه كارون بزرگ است.

استاد تمام گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز تاكید كرد: متاسفانه حركت به سمت انتقال های جدید هنوز متوقف نشده است.

قمشی افزود: سومین مشكل این است كه همه آبراه های قابل تغذیه، در پایین دست هستند و این مشكل اساسی است. اگر مدیریت صحیح از طرف حكمرانی آب بر توزیع آب انجام نشود، استان پایین دست كه خوزستان است بیشترین ضرر را می كند. مشكل بعدی، پایین بودن راندمان و بهره وری است كه در همه كشور وجود دارد و باید راجع به آن فكر كنیم. مشكل پنجم نیز عدم مدیریت پساب است.

سد چم شیر لرزه بر خوزستان انداخته است

این استاد تمام دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در بالا دست رودخانه زهره سد چم شیر را داریم كه لرزه بر حوضه استان خوزستان انداخته است. سدهای مارون در حوضه مارون، سد خرسان در حوضه كارون و انتقال بین حوضه و استفاده بیش از حد از كرخه را داریم. همین الان حق آبه هورالعظیم كه باید حدود یك و نیم میلیارد مترمكعب باشد، به جز سال 98 كه سیلاب رخ داد، در بقیه سال ها هیچ وقت تامین نشد و این در حالی است كه تمام حق آبه ها مشخص است.

وی با اشاره به مشكلات مدیریت آب بیان كرد: برنامه ریزی از بالادست به پایین دست انجام می شود و نقش دستگاه های متولی، كمرنگ یا هیچ است، علی رغم اینكه حق آبه از طرف دولت اعلام شده است. مشكل كشور و استان، اثراتی است كه در برداشت آب های زیرزمینی و آب های سطح داریم.

چشم انداز خوبی برای خوزستان متصور نیستم

استاد تمام گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران خوزستان گفت: با برنامه هایی كه در بالادست خوزستان چه خواسته و چه ناخواسته دنبال می شود، چشم انداز خوبی برای خوزستان متصور نیستم و تغییری حاصل نشده است.

انتهای پیام