عضو هیات علمی دانشكده كشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: مطالعات مرحله دوم شناسایی گرده های گیاهی موثر بر مشكلات تنفسی شهروندان اهوازی، به دلیل تامین نشدن اعتبار متوقف مانده و انجام نشده است.
مشكلات تنفسی كه از سال 1392 در زمان بارندگی پاییزه در برخی شهرهای خوزستان به ویژه اهواز رخ می دهد، گمانه زنی متعددی در پی داشته است. در سال های اخیر گرده های گیاه كونوكارپوس از سوی دانشگاه علوم پزشكی اهواز به عنوان عامل اصلی این تنگی نفس ها معرفی شده بود اما به دلیل نبود اتفاق نظر روی این استدلال، مطالعات دیگری در این زمینه آغاز و منجر به تدوین اطلس گرده های گیاهی در دانشگاه شهید چمران اهواز شده است.
محمدرضا سیاهپوش روز چهارشنبه در گفت وگو با ایرنا بیان كرد: هفت تیم تحقیقاتی در دانشگاه های شهید چمران اهواز و علوم پزشكی جندی شاپور اهواز در تخصص های مختلف مرتبط آماده انجام مطالعات مرحله دوم تحقیقات هستند اما بودجه ای كه قرار بود برای این كار اختصاص یابد، هنوز محقق نشده است.
این عضو گروه مطالعات اطلس ریخت شناسی دانه گرده گیاهان اهواز، افزود: بر اساس برآوردهای پارسال حدود هشت میلیارد ریال اعتبار برای انجام فاز دوم مطالعات موردنیاز است.
سیاهپوش اضافه كرد: تیم های تحقیقاتی متشكل از متخصصان گیاه شناس، ژنتیك گیاهی، باغبانی، شیمی، بهداشت، ایمنولوژی، ریه و آسم و آلرژی از دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور مرحله دوم مطالعات را انجام خواهند داد.
وی با بیان اینكه این طرح برای تامین اعتبار به جاهای مختلف ارایه شده، ادامه داد: از طریق دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه شهید چمران به دانشگاه علوم پزشكی و سایر سازمان های مربوطه ارایه شد؛ همچنین در زمانی كه موضوع از اولویت برخوردار بود به مدیریت بحران استانداری خوزستان ارایه و به عنوان یكی از طرح های اولویت دار مصوب شد.
شناسایی 160 گرده گیاهی
این عضو گروه مهندسی تولید و ژنتیك گیاهی دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین شناسایی عوامل ایجاد مشكلات تنفسی را یك مساله عمومی و اجتماعی و یكی از مطالبات شهروندان دانست و بیان كرد: دانشكده كشاورزی در سال 97 مطالعه درباره گرده های گیاهان را آغاز كرد و این مطالعات با عنوان "تهیه اطلس ریخت شناسی دانه گرده و زمان گلدهی گیاهان شهرستان اهواز به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر مشكلات تنفسی" در سال 1400 به اتمام رسید.
وی با اشاره به شناسایی حدود 160 نوع گرده گیاهی در اهواز، این مطالعات را یك كار ماندگار و زیرساختی برای خوزستان و مقدمه ای برای انجام گام دوم تحقیقات بیان كرد.
سیاهپوش توضیح داد: برای شناسایی عوامل ایجاد آلرژی، نیاز به بررسی دانه های گرده گیاهان داریم و اگر بتوانیم پراكنش سالانه این دانه ها را رصد كنیم، كمكی به جامعه پزشكی و تسكینی برای افراد مبتلا به بیماری های آسم و آلرژی است.
وی افزود: با انجام این تحقیقات، می توان فصل انتشار گرده های گیاهی، حداكثر تراكم این گرده ها و تا حد زیادی حساسیت هایی كه ایجاد می كنند را مشخص كرد.
سیاهپوش اضافه كرد: از چند سال پیش، و در پی بروز مشكلات تنفسی پاییزه، گیاه كونوكارپوس به عنوان عامل ایجاد آلرژی مطرح شد اما از همان ابتدا معتقد بودیم كه نباید تنها مشغول این گیاه شویم و سایر عوامل را نادیده بگیریم، بنابراین تحقیقات گسترده ای در سه سال گذشته برای شناسایی انواع پولن های فلور اهواز انجام دادیم و مورفولوژی گرده های گیاهی را با استفاده از مطالعات میكروسكوپ نوری و میكروسكوپ الكترونی بررسی كردیم كه در نهایت به تدوین یك اطلس ریخت شناسی دانه های گرده منجر شد.
وی ادامه داد: مطالعات مرحله اول، مقدمه ای است برای تحقیقات مرحله دوم و پاسخ به این پرسش كه در زمان بروز مشكلات تنفسی برای شهروندان، آیا گیاه كونوكارپوس بیشترین فراوانی دانه های گرده را دارد یا سایر گیاهان و آیا عوامل دیگری نیز ممكن است در این زمینه دخیل باشند؟
سیاهپوش افزود: مطالعات مرحله دوم می توانست ابهامات مشكلات تنفسی را روشن و به طور مشخص ریشه یابی كند كه نقش گیاه كونوكارپوس یا سایر دانه های گیاهی و دیگر عوامل آلاینده در بروز این پدیده چیست.
این استاد دانشگاه گفت: تاكنون گیاه كونوكارپوس به عنوان عامل اصلی مشكلات تنفسی معرفی شده است، در حالیكه دلایل متقن و علمی برای این ادعا وجود نداشته و هنوز هم نداریم كه در صورت انجام مرحله دوم مطالعات می توانیم به این پرسش ها پاسخ دهیم.
وی درباره یافته های مطالعاتی كه پیش از این توسط محققان دیگر انجام شده نیز توضیح داد: محققان دیگر مطالعاتی مقدماتی در زمینه عوامل بروز تنگی نفس در شهروندان انجام داده اند، اما به پاسخ قطعی نرسیده اند و نیاز به تحقیقات تكمیلی وجود دارد.
بر اساس این گزارش، تنگی نفس همزمان با اولین باران پاییزی در 9 سال گذشته هزاران خوزستانی را راهی كه عمده آنها مربوط به اهواز بوده است.
پس از وقوع تنگی نفس های پاییزه 18 گزینه به عنوان علت های این عارضه بررسی شد اما در نهایت گرده گیاه كونوكارپوس به عنوان عامل اصلی اعلام شد. گیاهی كه حدود 60 درصد از فضای سبز شهر اهواز را به خود اختصاص داده است. گفته می شود 368 هزار اصله نهال كونوكارپوس در فضای سبز شهری اهواز وجود دارد كه این رقم به جز درختانی است كه در فضاهای محصور و زیرپوشش شركت هاست. این نظریه واكنش اساتید كشاورزی و باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز را به دنبال داشت و مطالعات را در این زمینه ناكافی دانستند.
غلامرضا گودرزی رئیس اندیشگاه سلامت دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز پیش از این "حملات آسمی بعد از رعد و برق و باران" (Thunderstorm Asthma Attacks) را پدیده ای شناخته شده و سابقه دار در جهان دانسته و بر اساس اجماع نظر جهانی، دلیل بروز آن را گرده های گیاهان و اسپور قارچ ها اعلام كرده بود.
به گفته وی، مطالعه با عنوان "شناسایی، اندازه گیری و انجام آنالیز عنصری آلاینده های بیولوژیكی آلرژی زا (گرده گیاهان و اسپورقارچ ها) و بررسی ارتباط آنها با ذرات معلق، دی اكسید گوگرد، دی اكسید نیتروژن، ازن و پارامترهای هواشناسی در جریان هوای آزاد شهر اهواز" توسط دانشگاه علوم پزشكی اهواز و با همكاری مالی معاونت علمی ریاست جمهوری انجام شده و گزارش نهایی آن به شورای سلامت استان، استانداری خوزستان و دفتر معاونت ریاست جمهوری نیز ارسال شده است.همچنین مقاله علمی در ژورنال آلودگی هوا با عنوان «Atmospheric Environment» در سال 2019 منتشر شده است كه این تحقیقات نشان می دهد درخت كونوكارپوس و سایر درختان و اسپور قارچ ها در ایجاد حوادث تنفسی پاییزی نقش دارند، به همین دلیل هرس كردن درختان قبل از باران پاییزی در شورای سلامت خوزستان مصوب شد.
منبع: ایرنا