سیدمرتضی افقه در گفت و گو با ایسنا در خصوص پیش بینی وضعیت اقتصادی كشور با احیاء برجام اظهار كرد: متغیرهای اقتصادی هر كشور و به تبع آن متغیرهای غیر اقتصادی هر كشور به شدت به تجارت خارجی آن كشور وابسته است. تجارت خارجی یك بخش مكمل در اقتصاد همه جوامع است. بنابراین همه كشورها اگر بخواهند به حداكثر رفاه جامعه برسند، باید تجارت خارجی روانی داشته باشد.

وی با بیان اینكه تجارت خارجی ایران متفاوت است، افزود: كشور ما قبل از انقلاب به صادرات نفت و واردات كالاهای واسطه ای و مصرفی وابسته بود. در این راستا یكی از شعارهای زمان انقلاب این بود كه ما می خواهیم خود را از وابستگی به فروش نفت به صورت خام برهانیم تا كالاهای غیرنفتی صادر كنیم و اقتصاد را از وابستگی به نفت برهانیم.

افقه بیان كرد: صادرات نفت به صورت خام، این مشكل را دارد كه تك محصولی است و اقتصاد كشور را دچار بی ثباتی می كند و اقتصاد تحت تاثیر تغییرات و فرآیندهایی كه بر سر نفت اتفاق می افتد، قرار می گیرد؛ یعنی هنگامی كه قیمت آن بالا و پایین می رود اقتصاد كشور تحت تاثیر قرار می گیرد.

وی با اشاره به فروش نفت و تاثیر آن بر اقتصاد عنوان كرد: فروش نفت تابع مدیریت داخلی نیست و مدیران اقتصادی نمی توانند تاثیری بر آن داشته باشند. فروش نفت و قیمت آن بستگی به اقتصادهای جهانی و میزان نیاز كشورهای دیگر به نفت است.

افقه اظهار كرد: از اول انقلاب بنا بود كه وابستگی خود به فروش نفت به صورت خام را كم كنیم و كالاهای غیرنفتی را افزایش دهیم و آن ها را جایگزین نفت كنیم تا آسیب پذیری اقتصاد كشور از محل فروش نفت كم شود اما متاسفانه به دلیل بی تدبیری ها و بی كفایتی ها و شاید در بسیاری از مواقع بی اعتنایی به آنچه كه باید انجام می شد تا به امروز نه تنها نتوانستیم وابستگی هایمان را از فروش نفت و واردات كالاهای واسطه ای و سرمایه ای كم كنیم بلكه بنظر می رسد این وابستگی بیشتر هم شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان كرد: اقتصاد ایران مثل تمام اقتصادهای دنیا نمی تواند همه كالاها را تامین یا در داخل تولید كند. بنابراین لزوم تجارت خارجی در هر اقتصادی وجود دارد. به همین دلیل نیاز به واردات داریم اما تامین ارز لازم برای واردات مستلزم صادرات است.

وی افزود: وابستگی به فروش نفت، بودجه كشور را تحت تاثیر قرار می دهد. چون مالكیت نفت در اختیار دولت است بنابراین بخش قابل توجهی از درآمدهای بودجه دولت با فروش نفت تامین می شود و برخلاف بسیاری از كشورها، درآمد اصلی و اولیه دولت، فروش نفت و بعد از آن مالیات و سایر درآمدها است.

این اقتصاددان ادامه داد: قطع درآمدهای نفتی علاوه بر دولت به بقیه بخش های اقتصادی از جمله بخش خصوصی، بنگاه های اقتصادی كوچك، متوسط و بزرگ نیز لطمه زده است. چون آن ها بسیاری از مواد لازم خود چه كالاهای سرمایه ای و چه واسطه ای را از خارج تامین می كنند و وقتی ارز نفتی نباشد آن ها نمی توانند نیازهایشان را تامین كنند.

افقه در خصوص وضعیت اقتصاد ایران پس از لغو تحریم ها و احیاء برجام بیان كرد: به دلیل اینكه هنوز اقتصاد كشور و متغیرهای آن به شدت به فروش نفت وابسته است، بنابراین ما در هر صورت باید به سمت توافق برویم تا فروش نفت را به جریان بیندازیم. پیش بینی می كنم كه این اتفاق خواهد افتاد منتها با توجه به شرایط سیاسی دنیا و دیپلماسی تلاش می كنیم كه این توافق با حداكثر امتیاز انجام شود.



وی افزود: شرایط اقتصادی بدتر از این نمی شود اما بهتر شدن شرایط به سیاست های داخلی برمی گردد و اینكه ما چگونه درآمدهای نفتی را مدیریت كنیم و چگونه آن ها را در فرایندهای تولیدی و رشد و پیشرفت اقتصادی به كار بگیریم. در این زمینه می توان گفت كه احیاء برجام باعث می شود كه وضع بدتر از این نشود.

افقه در خصوص تاثیرات برجام بر صادرات كالاهای نفتی و غیرنفتی اظهار كرد: بعد از احیاء برجام یك درآمد ناگهانی نصیب دولت می شود. پول های بلوكه شده كه از قبل از طریق فروش نفت به دست آورده بودیم و تحریم ها مانع ورود این پول ها به كشور شده بود، می توانند بخشی از كسری بودجه دولت را تامین كنند و بخشی از بدهی های دولت به پیمانكارها، كاركنان و بازنشستگان تامین شود.

وی افزود: بعد از احیاء برجام حداقل روزی دو و نیم میلیون بشكه نفت را می توانیم بفروشیم كه درآمد خوبی برای دولت است و می تواند بسیاری از خلاءهای بودجه دولت را تامین كند. رفع تحریم ها یا احیاء برجام شرط لازم برای فروش نفت است اما شرط لازم برای نظام بانكی یا مراودات مالی از طریق سیستم بانكی با كشورهای طرف تجارت،FAFT است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در خصوص افزایش مبادلات تجاری پس از رفع تحریم ها گفت: پس از رفع تحریم ها باید مذاكرات مربوط به FAFT انجام شود تا كشور بتواند از مزایای رفع تحریم ها استفاده كند. یعنی اگر نفت خود را فروخت، بتواند ارزهای حاصل را از طریق سیستم بانكی وارد كند یا اگر بخش خصوصی یا دولت بخواهد كالاهای دیگری را وارد كند بتواند از طریق سیستم بانكی ارز را به خارج انتقال بدهد.

افقه ادامه داد: در غیر اینصورت حتی اگر تحریم ها برداشته شوند ولی سیستم بانكی نتواند ارتباط خود را با جهان خارج برقرار كند، مبادلات تجاری ما با هزینه بسیار بالا انجام می شود. در این شرایط چون نمی توانیم مستقیم با بانك های دیگر مراودات مالی داشته باشیم و ناچار هستیم از طریق واسطه ها كالاهای مورد نیاز را تامین كنیم، این كار باعث می شود كالاهای واردشده گران تر باشند.

وی در خصوص تاثیر احیاء برجام بر افزایش درآمدهای ارزی بیان كرد: صادرات و واردات در كل، درآمدهای ارزی را افزایش می دهد. یعنی وقتی ما بتوانیم كالاهای داخلی نفتی و غیر نفتی را صادر كنیم طبیعتاً مراودات بانكی(FAFT) برقرار و باعث می شود مبادلات تجاری و درآمدهای ارزی زیاد شود اما مهم این است كه درآمدهای ارزی در جهت پیشرفت كشور، رفاه جامعه و حل مشكلات معیشتی به خوبی استفاده شود.

افقه در خصوص تاثیر احیاء برجام بر تورم و قیمت كالاها اظهار كرد: تورم به معنای كاهش سرعت افزایش قیمت ها است. بنابراین احیا برجام می تواند مانع افزایشِ بیشتر تورم شود. بنابراین كاهش تورم به این معنا نیست كه قیمت ها كاهش پیدا كنند بلكه به این معنا است كه هنوز افزایش قیمت داریم اما با سرعت كمتری است. اینكه احیاء برجام موجب كاهش تورم می شود، بستگی به مدیریت اقتصادی كشور دارد و در این زمینه می توان گفت احیاء برجام، ترمزی برای جلوگیری از افزایش تورم در كشور است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در پاسخ به سوال آیا لغو تحریم ها و احیاء برجام به تنهایی قادر به حل مشكلات اقتصادی كشور خواهد بود؟ گفت: لغو تحریم ها به تنهایی نمی تواند مشكلات اقتصادی كشور را حل كند اما می تواند شرط لازم برای حل مشكلات اقتصادی باشد و شرط كافی برای حل این مشكلات این است كه باید یكسری تحولات عمیق ساختاری در كشور انجام شود و به دلیل نبود این ساختارها ما وابسته به فروش نفت ماندیم. بنابراین لغو تحریم ها شرط لازم برای حل مشكلات اقتصادی كشور است و بقیه آن به حاكمیت برمی گردد و نه فقط دولت.

انتهای پیام