به گزارش ملیت به نقل از ایسنا، دكتر سیدمهدی قمشی اظهار كرد: پدیده گرد و غباری كه در خوزستان حدود 16 سال است با آن روبه رو هستیم، تاریخی و قدیمی نیست بلكه اخیرا ایجاد شده است و عمده علت آن به خشكسالی و خشك شدن بسترهای آبی از جمله تالاب ها، كمبود آورد رودخانه ها و خشك شدن بخش هایی كه قبلا آب داشتند، برمی گردد. در خارج از كشور نیز در كشورهای عراق، سوریه و اردن، وضعیت این گونه است.

وی ادامه داد: ما تنها سال 98 را داریم كه به دلیل سیلاب آن سال، حدود یك تا یك سال و نیم بعد گرد و غبار نداشتیم اما بعد از آن دوباره به وضعیت سابق بازگشتیم. از اردیبهشت ماه امسال تا امروز نیز شدت گرد و غبار افزایش پیدا كرده و بیشتر روزهای هفته و بیش از 70 درصد اوقات، هوا ناسالم بوده است.

استاد گروه سازه های آبی دانشكده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز بیان كرد: فعالیت كانون های گرد و غبار خارجی متاثر از وضعیت كم آبی رودخانه های دجله و فرات است كه در این وضعیت، نقش تركیه بسیار پر رنگ است. البته مصارف آب در این كشورها نیز زیاد است كه در وضعیت ایجادشده بی تاثیر نیست. در هر صورت همه این ها دست به دست هم داده اند تا محیط زیست دچار مشكل شود.

قمشی افزود: خشك شدن تالاب ها منجر به بالا آمدن نمك روی سطح زمین و از هم جدا شدن خاك دانه ها می شود و وزش باد نیز باعث وارد شدن این ذرات در هوا خواهد شد و این ذرات در مقیاس بزرگ جابه جا و در نهایت باعث ایجاد گرد و غبار می شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: متاسفانه یك سوم مناطق غربی كشور ما تحت تاثیر كانون های خارجی گرد و غبار كشورهای اردن، سوریه و عراق قرار گرفته اند و بیشترین تاثیر را نیز استان های ایلام و خوزستان گرفته اند.

یك سوم آب ورودی به خوزستان قطع شده است

وی افزود: اینكه بخواهیم كانون های گرد و غبار به وضعیت قدیم بازگردند، مستلزم وجود آب و تامین حق آبه محیط زیست مانند گذشته است اما كانون ها به هیچ وجه نمی توانند شرایط طبیعی 30 سال قبل را داشته باشند زیرا هم به مصرف آب دامن زده شده است و هم انتقال آب را از سرشاخه های كارون داشته ایم بنابراین یك سوم آبی كه قبلا به استان خوزستان وارد و جاری می شد، از بین رفته است و دو سوم آبی كه وارد می شود نیز صرف امور توسعه ای می شود.

قمشی یادآور شد: آبی كه وارد می شود عمدتا صرف شرب، صنعت و مخصوصا كشاورزی می شود و در نتیجه آب زیادی برای محیط زیست و تالاب نمی ماند و در این شرایط نمی توانیم امید داشته باشیم كه شرایط كانون های گرد و غبار به وضعیت سابق بازگردد.

عملكرد ما در حوزه آب اصلا قابل دفاع نیست

وی گفت: اینكه ما انتظار داریم تركیه آب را آزاد كند تا به عراق و سوریه بیاید و آن كشورها نیز بپذیرند تا سهم محیط زیست را بدهند كار بسیار خوب و منطقی و درستی است اما آیا خودمان در رابطه با رودخانه های خودمان این رفتارها را داشتیم؟ نه! وقتی به خودمان رحم نمی كنیم چه انتظاری داریم كه تركیه آب را برای ما آزاد كند.

استاد گروه سازه های آبی دانشكده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: در خصوص افغانستان نیز انتظار داریم كه آب هیرمند را آزاد كند تا مشكل تالاب هامون حل شود. وقتی هور العظیم را خشك كردیم و بری آن اهمیتی قائل نشدیم و حق آبه آن را نمی دهیم، چه انتظاری از كشورهای خارجی داریم كه دل شان به حال ما بسوزد؟

وی تاكید كرد: عملكرد ما در این حوزه اصلا قابل دفاع نیست. حق آبه هورالعظیم را نمی دهیم و نخیلات را داریم از بین می بریم؛ چه انتظاری از بقیه كشورها داریم؟ البته انتظار ما از تركیه غیرمنطقی نیست اما در صورتی می توانیم بر این مساله پافشاری كنیم كه خودمان نیز ملزم به رعایت حق آبه های درون كشورمان باشیم.

چرا اقدامات پیشگیرانه در كانون های گرد و غبار موفق نبوده اند؟

قمشی افزود: برای كنترل كانون ها باید به روشی عمل كنیم كه آب كمتری به كارگیری شود؛ باید از پوشش گیاهی، مرطوب سازی حداقلی بسترهای خیزش گرد و غبار و مالچ پاشی و... استفاده كرد و بدین ترتیب می توان با مصرف آب كمتر، به شرایط طبیعی نزدیك شد اما شرایط ایده آل هیچ وقت محقق نخواهد شد زیرا خودمان به این وضعیت دامن زده ایم.

وی در پاسخ به اینكه چرا با وجود اینكه پیش از این كارهای مقابله ای مانند كاشت نهال در كانون های گرد و غبار انجام شد، اما این كارها موفق نبوده اند؟ گفت: زیرا ما اصولی كار انجام نمی دهیم و وقتی اتفاقی هیجانی ایجاد شود معمولا هیجانی نیز پاسخ می دهیم. برخی نیز كار بدون مطالعه كافی و نظارت خوب و ارزیابی دقیق انجام می دهند و در نتیجه می شود همان چیزی كه الان می بینیم.

عضو هیات علمی دانشكده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: هزینه صرف می شود اما نتیجه یك دهمی حاصل می شود؛ گیاه كاشته شده اما سیستم آبیاری در نظر گرفت نشده است یا گیاه مناسب منطقه نیست یا اصول نگهداری رعایت نمی شود و در نهایت می بینیم كه نتیجه بهتر از این نمی شود.

70 درصد روزهای سه ماه اخیر باید تعطیل می شدند

وی با اشاره به وضعیت آلودگی هوای استان خوزستان در سه ماه اخیر عنوان كرد: در سه ماه گذشته و البته از اردیبهشت ماه اگر بخواهیم استانداردهای جهانی را در ارتباط با غلظت ریزگردها رعایت كنیم، تقریبا 70 درصد روزهای هفته باید تعطیل اعلام می شد؛ وضعیت ریزگردها به آن شرایط در حال پیش رفتن است.

قمشی گفت: اما باید در خصوص تعطیلی به مسئولان حق بدهیم كه دست به عصا بروند و تعطیلی اعلام نكنند زیرا در غیر این صورت همه كارها فلج می شوند و مهاجرت از استان چندین برابر می شود و اقتصاد و تولید متوقف می شود.

وی افزود: با این حال این وضعیت نباید منجر به رعایت نكردن پروتكل های بهداشتی شود. مردم باید عادت كنند كه در روزهای آلوده ماسك استفاده كنند و در محیط آزاد قرار نگیرند. مسائل و مشكلات ناشی از ریزگردها كم نیست و مشكلات ریه و سرطان های خون و ریه به آلودگی هوا بازمی گردد.