به گزارش اداره كل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه بیرجند، دكتر سالار آملی قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل، دكتر احمد لامعی گیو، سرپرست دانشگاه بیرجند و جمع كثیری از اعضای هیئت علمی و پژوهشگران كشور در آیین گشایش شانزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی حضور داشتند.

قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل:

دانشجویان خارجی نقش موثری در ترویج زبان فارسی دارند

دكتر سالار آملی، رییس مركز همكاری های علمی بین المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: پیشرفت پایدار كشور صرفاً نمیتواند در مسایل اقتصادی اتفاق بیفتد، مسلماً بستر پیشرفت پایدار یك كشور علم و مسایل اجتماعی است و توسعه یافتگی یك كشور عمدتاً به نهادهای علمی یك كشور برمی گردد.

دكتر سالار آملی در آیین گشایش شانزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در دانشگاه بیرجند اظهار داشت: در حال حاضر حداقل 20 هزار دانشجوی ایرانی نیز در دانشگاه های خارج از كشور در حال تحصیل هستند كه فرصت مغتنمی برای ترویج زبان و ادبیات فارسی در دنیا است.

وی افزود: ادبیات فارسی گنجینه تمدن ایرانی است كه باید بیش از گذشته در زمینه ترویج آن در داخل و سطح بین الملل تلاش كنیم.

رییس مركز همكاری های علمی بین المللی یادآور شد: آزمون سنجش استانداردهای مهارت های زبان فارسی (سامفا) راه اندازی شده كه یكی از ملاك های تحصیل در دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران است و تمامی دانشجویان غیرایرانی داوطلب تحصیل در دانشگاه های كشور باید در این آزمون شركت كنند و این موضوع هم نقش موثری در ترویج درست زبان و ادبیات فارسی دارد.

وی گفت: سه سال پیش 65 كرسی زبان و ادبیات فارسی در خارج از كشور به طور مستقیم توسط وزارت علوم اداره می شد و انتظار ما این بود كه سالی 15 درصد افزایش داشته باشد و شیوع كرونا مانع شد.

دكتر سالارآملی با تاكید بر اینكه باید بیش از گذشته در زمینه ترویج زبان و ادبیات فارسی در خارج كشور تلاش شود افزود: در چند دهه اخیر بار این كار بر دوش دولتی ها بود و باعث شد كه از نفوذ و اثرگذاری آن كم شود.

وی اظهار داشت: باید استانداردسازی در زمینه دوره های ایران شناسی در مقاطع مختلف، زبان و ادبیات فارسی و امتحانات مرتبط با آن را در كوتاه ترین زمان به سرانجام برسانیم و جایگاه وزارت علوم این است كه به سمت ارزیابی، نظارت و حمایت حركت كند.

قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل، افزایش نظارت ها و استانداردسازی را ضروری دانست و تصریح كرد: نیاز است انجمن های علمی خودشان را در بخش بین الملل تقویت كنند و به عنوان مثال، خوب است كه انجمن ترویج زبان و ادب فارسی را در سطح كشورهای اسلامی و منطقه ای داشته باشیم تا این انجمن ها بار سنگین توسعه و ترویج زبان و ادبیات فارسی را بر دوش بگیرند.

وی گفت: انتظار این است كه امور اجرایی را به دانشگاه ها، انجمن ها و بخش خصوصی واگذار كنیم و ما در زمینه نظارت، ارزیابی و حمایت گام برداریم.

دكتر سالارآملی بیان داشت: پیشرفت پایدار یك كشور نمی تواند در مسائل اقتصادی، تجاری و صنعتی صورت بگیرد و بستر پیشرفت پایدار یك جامعه علم و مسائل اجتماعی و ایجاد این روابط بین افراد جامعه است.

وی افزود: توسعه یافتگی یك كشور عمدتاً به نهادهای علمی آن كشور برمی گردد و اگر این موضوع را اصل قرار دهیم كه مبنای اساسی پیشرفت یك كشور، فعالیت های اجتماعی و رشد علمی و ایجاد بسترهای رشد علمی است، باید در این راستا به نهادهای علمی توجه ویژه ای شود.

رییس مركز همكاری های علمی بین المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: انجمن های علمی با توجه به وجود افراد برجسته در آن و تولید علم در این مجموعه ها، نقش پایداری در توسعه علمی كشور دارند كه باید قدر انجمن های علمی و سازمان های مردم نهاد را بدانیم و آنها را بیشتر در فعالیت ها مشاركت دهیم.

 

وی اظهار داشت: انجمن های علمی به خاطر اینكه انگیزه دارند و از قدرت و سیستم اداری به دور هستند، فراز و نشیب سیاست ها را قبول نمی كنند و از نظر علمی هم متقاعد كننده هستند لذا برای ما ارزش دارند و این انجمن ها می توانند در پیدایش هنجارها در جامعه و ایجاد منزلت واقعی، اثرگذاری لازم را داشته باشند.

دكتر سالارآملی افزود: در حال حاضر معاونت گسترش زبان فارسی و ایران شناسی خارج از كشور در وزارت علوم فعال است و پنج كارگروه ایجاد شده كه هر یك از كارگروه ها را یكی از برجستگان جامعه علمی برعهده گرفته است.

دكتر احمد لامعی گیو، سرپرست دانشگاه بیرجند با تبریك فرا رسیدن ماه شعبان، از حامیان همایش و قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل كه موجبات غنای این همایش باشكوه و رخداد بزرگ علمی را رقم زدند، سپاسگزاری كرد.

سرپرست دانشگاه بیرجند:

خراسان مهد فرهنگ و اندیشه

وی درباره نقش خراسان در تاریخ و نقش آن به عنوان مهد فرهنگ و اندیشه گفت: خراسان و خراسانی ها پاسدار و پاسبان تمدن و فرهنگ ایران بوده اند و زمانی كه امپراطوری های بزرگ ساسانی و عباسی دچار فروپاشی شد در شرق ایران تاریخی آن روز شاهد ایجاد خاندان های مختلف ایرانی همچون صفاریان و سامانیان بوده ایم كه نقش بزرگی در احیای فرهنگ و تمدن ایرانی و رواج گفتگو و آزاداندیشی و وفاق بوده اند، خاستگاه بسیاری از مفسران، محدثان، فلاسفه و متكلمین بزرگ از جمله شیخ طوسی، بخاری، ترمذی خراسان بوده است. لازم است از دكتر گنجی پدر علم جغرافیای نوین، دكتر شكوهی، دكتر معتمدنژاد و از بزرگانی همچون بدیع الزمان فروزانفر و آیات عظام تهامی، آیتی، عارفی و خاندان عبادی یاد كنیم. میراث فرهنگی خراسان جنوبی مدیون مدارس علوم دینی و مدارس آموزشی به سبك نوین، همانند مدرسه شوكتیه است كه قدمت حوزه های علوم دینی در شهر بیرجند به 700 سال پیش و فردوس به 900 سال پیش باز می گردد و در سال 1345 اندیشه ایجاد دانشگاه بیرجند كه میراث دار اندیشه بزرگان است رقم خورد، تا اینكه در سال 1354 به همت تعدادی از جوانان باانگیزه این مرز و بوم به همت مرحوم دكتر گنجی به عنوان آموزش عالی در شهر بیرجند كه یكی از صادرات آن عرضه فرهنگ بوده است تأسیس شد. امروزه 35604 دانشجو در دانشگاه های مختلف خراسان جنوبی در حال تحصیل هستند، دانشگاه بیرجند با نیم قرن قدمت و قطب دانشگاهی شرق كشور با دارا بودن 11708 دانشجو و 340 عضو هیأت علمی در 10 دانشكده و چهار آموزشكده اقماری در 240 كدرشته مشغول به تحصیل می باشند كه از این آمار 3600 نفر در دوره تحصیلات تكمیلی مشغول به تحصیل هستند. دانشگاه بیرجند در عرصه پژوهش از قابلیت های بینظیری برخوردار است، انعقاد 450 طرح پژوهشی، وجود 19 نشریه و دو كتابخانه با 150 هزار جلد كتاب و چاپ كتاب های متعدد بخشی از قابلیت های پژوهشی دانشگاه را شامل می شود.

سرپرست دانشگاه بیرجند به همكاریهای علمی و پژوهشی دانشگاه در عرصه روابط بین الملل اشاره كرد و افزود: دانشگاه بیرجند علاوه بر فعالیت های پژوهشی داخلی، با كشورهای دیگر تعامل نزدیك دارد و تاكنون 40 تفاهم نامه بین المللی با كشورهای مختلف جهان منعقد كرده است و 39 رساله مشترك با همكاری دانشگاه ها و مراكز پژوهشی خارج كشور انجام داده است و در حال حاضر 20 رساله مشترك با كشورهای مختلف در جریان دارد

وی گسترش همكاری ها و تعامل و تبادل علمی با دیگر كشورها را در راستای وظایف محوله دانشگاه بیرجند دانست وافزود: دانشگاه بیرجند در دو سال گذشته 407 دانشجوی غیرایرانی جذب كرده است و بدنبال گسترش دیپلماسی علمی و فرهنگی است.

وی در پایان ابراز امیدواری كرد این همایش سترگ بتواند مقدمات تعاملات بین المللی بیشتری را در سطح جهان رقم بزند.

دكتر علی اكبر سام خانیانی، دبیر همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی گفت: اكنون كه به فضل دانای مهربان و به خجستگی قدم و قلم پژوهشگران دانشور و اندیشمندان باهنر به مرحله نهایی شانزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی رسیده ایم، ناگفته پیداست كه این درك عمیق از آموزه های دیانت آسمانی ما است و البته با ساختار شكل گیری تمدن بین اقوامی و بین ادیانی و بین المللی ایران سازگاری تام و تمام دارد.

وی افزود: دبیرخانه این همایش حضور حاضران را گرامی می دارد و مایه افتخار است كه در زادگاه علم و ادب میزبان اندیشمندان و دانشوران از سراسر جهان است. دیار ابن حسام، عبدالعلی بیرجندی، حكیم نزاری و استاد بدیع الزمان فروزانفر، دكتر گنجی و دكتر شكوهی، علامه فرزان و دكتر معتمدنژاد است دیاری كه هزاران استاد، پزشك و معلم و پژوهشگر و هنرمند پرورده است.

وی با ادای احترام به روح بلند تمامی ادبیان و شاعران و فرهیختگان تاریخ پرافتخار مشترك بین ایران و كشورهای همجوار و هم فرهنگ در جغرافیای وسیعی در غرب و مركز آسیا گفت: نیكان ما برترین آموزه های اخلاقی را كشف و بیان كردند و زبان فارسی را بعنوان پل پایدار ارتباطات بین ادیانی و بین اقوامی و بین نژادی به میراث مشاع یك گستره عظیم جغرافیایی تبدیل كردند و از من های قومی مای تمدنی ساختند كه در آن فارسی، هندی، ترك، كرد، عرب، تركمن، بلوچ و … سهیم هستند. همه كسانی كه در پهنه عظیم غرب آسیا زندگی می كنند برادران فرهنگی و تاریخی یكدیگرند. نیاكان ما گوهر فارسی را محترم می داشته و از گذشته نچندان دور در این پهنه عظیم از فارسی توشه ای داشته اند.

دكتر سام خانیانی ادامه داد: گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند كه از سال 1370 فعالیت خود را آغاز كرده است ضمن پذیرش پیوسته دانشجو در مقطع كارشناسی در چهار گرایش كارشناسی ارشد و دو گرایش دكتری فعالیت مطلوبی دارد و با داشتن 15 عضو هیأت علمی در وضعیت مطلوبی بسر می برد.

وی به تاریخچه برگزاری این همایش پرداخت و بیان كرد: دبیرخانه همایش پس از برگزاری پانزدهمین همایش در دانشگاه شهید چمران در سال 1399 در دانشگاه بیرجند تشكیل شد كه یكی از مهم ترین ویژگی های این همایش تشكیل كمیته علمی با حضور 80 استاد برجسته از دانشگاه های ایران و جهان است.

دكتر سام خانیانی به دریافت 300 مقاله اشاره كرد و گفت: پس از داوری مقالات رسیده به دبیرخانه همایش 260 مقاله پذیرفته شد كه 35 درصد تعداد مقالات نسبت به سال گذشته رشد داشت. ساختار جدید همایش باعث شد علاوه بر مقالات از نظریات استادان در 15 نشست استفاده شود و 5 نشست تخصصی شامل ادبیات تطبیقی و ادبیات بین رشته ای و ایران شناسی در ساحت شش زبان و نشست علوم انسانی دیجیتال و ادبیات فارسی با رویكرد آینده نگرانه و نشست حكیم نظامی تشكیل شد.

وی با تأكید به برگزاری بزرگداشت مقام شاعر بلندآوازه نظامی گفت: در این همایش 20 نشست علمی، سه میزگرد، 58 سخنرانی ویژه و 35 سخنرانی مقالات از 14 تا 19 اسفند برگزار خواهد شد. وی در پایان اعلام كرد: همایش نامه در حال تدوین است و در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی:

زبان و ادبیات فارسی سرمایه ملی و معنوی است

در ادامه این مراسم دكتر غلامعلی حداد عادل در ارتباط تصویری با مراسم افتتاحیه شانزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در دانشگاه بیرجند افزود: این زبان یك میراث ناملموس است و شاید اشخاصی كه همه چیز را با چشم سر می بینند، متوجه اهمیت و ارزش این سرمایه نباشند.

وی گفت: این سرمایه بی بدیلی است كه اگر صدمه ببیند، جانشین ندارد و مانند اقدامات زیست محیطی است كه وقتی آسیب ببیند به راحتی قابل جبران نیست.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار داشت: زبان و ادبیات فارسی شكل دهنده زیست بوم فرهنگی ملت ایران است كه باید حفظ شود و از آسیب، آفت و گزند محصون و محفوظ بماند.

وی با اشاره به انواع خطرات و آسیب هایی كه زبان فارسی را تهدید می كند، گفت: برای حفظ زبان فارسی و رفع آفت و آسیب این درخت تنومند و پر شاخ و برگ، هیچ كسی سزاوارتر از استادان این زبان نیست.

دكتر حداد عادل ادامه داد: از یك دست هم كاری ساخته نیست و تشكل های علمی و صنفی كه بی غرضانه و از سر دلسوزی، دور هم جمع می شوند، می توانند باعث هم افزایی و كمك به زبان فارسی باشند.

وی گفت: استادان توجه داشته باشند كه به مبانی و جنبه های اصیل زبان فارسی صدمه و خدشه ای وارد نشود، اینكه چگونه باید با حفظ اصالت ها، نوآوری كرد نیز مطلب دقیق، عمیق و ظریفی است كه تنها از عهده اهل فن بر می آید؛ اهل فنی كه هم با مبانی ادبیات فارسی سنتی و كهن آشنا باشند و هم در فضای نوآوری تنفس كرده باشد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: انجمن ترویج زبان و ادب فارسی می تواند چنین نقشی را ایفا كند و ضمن رصد فضای تحول زبان و ادبیات فارسی و پاسداری از ریشه ها و اصالت ها، سعی كند این نوآوری به نحوی صورت بگیرد كه ارزش های كهن محفوظ بماند.

وی تاكید كرد: باید این ارزش ها به نوآوری ها گره بخورد و باعث رشد نوآوری ها شود، نوآوری هم باعث پژمردگی ریشه زبان اصیل نشود.

دكتر حداد عادل گفت: انجمن ترویج زبان و ادب فارسی می تواند یك رابط امین و مورد اعتماد بین استادان زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ها و موسسات و دستگاه های دولتی از جمله وزارت علوم، فرهنگستان و بنیاد سعدی باشد كه به این موضوع مربوط هستند.

وی افزود: ما در مجموعه فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی آمادگی كامل داریم كه از نظرات، پیشنهادات، راهنمایی ها و راه حل هایی كه استادان عضو انجمن ترویج زبان و ادب فارسی عرضه می كنند، استفاده كنیم.

از سال 1383 تاكنون گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی هر سال در یكی از دانشگاه های بزرگ استانی برگزار می شود و شانزدهمین مرحله این همایش 14 تا 19 اسفند امسال و با مشاركت جمعی از دانشجویان، استادان، فرهیختگان و مسئولان كشوری و استانی در دانشگاه بیرجند در حال برگزاری است.

گفتنی است، ادبیات تطبیقی و پژوهش های میان رشته ای، انواع ادبی (غنایی، حماسی، نمایشی و…)، ادبیات آیینی و پایداری، ادبیات معاصر، ادبیات كودك و نوجوان، نقد، نظریه و مكتب های ادبی، آسیب شناسی پژوهش های ادبی، زبان پژوهی ادبی و گویش پژوهی خراسانی، آموزش زبان فارسی و پژوهش زبان و ادبیات فارسی در گستره جهان از محورهای اصلی این همایش است.

لازم به یادآوری است، نشست های این همایش به دلیل شیوع كرونا به صورت محدود و در بستر اسكای روم از 5 تا 10 مارس 2022 برگزار خواهد شد كه علاقه مندان برای شركت در گردهمایی بین المللی ترویج زبان و ادب فارسی می توانند به به نشانی https://conf.birjand.ac.ir/tarvij 16 / مراجعه كنند.