نشست هم اندیشی وحدت حوزه و دانشگاه به مناسبت گرامیداشت سالروز شهادت آیت الله مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاه، با حضور جمعی از استادان دانشگاه و حوزه علمیه استان خوزستان در دفتر هم اندیشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد.

در این نشست، حسن دادخواه تهرانی، مجید نبی پور، کیومرث بشلیده و هادی بصیرزاده از اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، حجت الاسلام سیدمحمدعلی بلادیان، مدیر مدارس علمیه استان، حجت الاسلام جعفر علوی کیا، مسؤول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور استان و آیت عادلی نژاد، رئیس دفتر استانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های خوزستان حضور داشتند.

حسن دادخواه تهرانی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با گرامیداشت سالروز شهادت آیت الله مفتح در آغاز این نشست، اظهار کرد: بعد از شهادت دکتر مفتح این مناسبت از سوی امام خمینی (ره) به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه اعلام شد. سال بعد از آن، نخستین سمینارهای وحدت حوزه و دانشگاه در دانشگاه های کشور از جمله در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد و از آنجا که این سمینارها با حال و هوای دفاع مقدس همراه بود، با استقبال قابل توجهی همراه شد.

وی افزود: در قطعنامه این همایش، گنجاندن دروس معارف اسلامی در دانشگاه و تأسیس دفتر نمایندگی قائم مقام رهبری در دانشگاه مطرح و تصویب شد. در همان سال های اول، در قم و تهران، الگوهای آموزشی و دوره های هم افزایی برای دانشگاهیان با محوریت استادان حوزوی تشکیل شد و متعاقب آن، دفتر همکاری های حوزه و دانشگاه زیر نظر مرحوم آیت الله مصباح یزدی شکل گرفت که استادانی از دانشگاه شهید چمران اهواز در آن دوره ها شرکت می کردند. یکی از کارها در دفتر همکاری ها، تولید مطالب برای رشته های علوم انسانی بود.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از رهگذر این فضا در سال های بعد، طرح اسلامی کردن دانشگاه ها و اسلامی کردن علوم انسانی و ضرورت تحول در علوم انسانی شکل گرفت. کار خوبی که در این زمینه انجام شد، ایجاد سازمان سمت (سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها) زیر نظر مرحوم آیت الله احمدی در وزارت علوم بود. او از معدود افراد بی ادعایی بود که کارهای مثبتی انجام داد. سازمان سمت حدود 2000 عنوان کتاب درسی در زمینه علوم انسانی منتشر کرد. به تازگی نیز شورای تحول رشته های علوم انسانی و برنامه ریزی دروس علوم انسانی تأسیس شده است.

وی بیان کرد: دانشگاه شهید چمران اهواز در زمینه تعامل با حوزه، از دانشگاه های فعال بود و این حرکت توسط دانشجویان و استادان مورد حمایت قرار گرفت. البته ما تجربه عملی در این زمینه نداشتیم، اهداف ما کلی و مبهم بود. گزاره های کلی در ذهن داشتیم که نزدیک شدن و هم افزایی میان این دو مرکز برای هر دو نهاد از جنبه هایی مناسب است و می تواند باعث تقویت دو نهاد شود.

دادخواه تهرانی گفت: موفقیت یا عدم موفقیت این وحدت را می توانیم در کالبد گفتمان بزرگتری از انقلاب هم تفسیر کنیم. این عملکرد، دانشگاه به دانشگاه متفاوت است. از نخستین روزها که موضوع وحدت حوزه و دانشگاه مطرح شد، درباره ممکن بودن و چیستی وحدت، سخن ها رفت. آیا وحدت به معنی ادغام است؟ آیا به معنی حضور نابرابر حوزه در دانشگاه است؟ آیا وحدت به این معناست که این دو نهاد دست کم تقابل نداشته باشند و علیه هم موضع نگیرند؟ یا وحدت به معنی هم افزایی است و این دو مرکز، باید در خدمت جامعه ایرانی باشند و دائم خود را مطابق نیازهای روز جامعه به روز کنند؟ آیا وحدت به معنی تلفیق دو تفکر و دو گفتمان است؟

وی بیان کرد: به هر حال، طبیعی است حکومت اسلامی از رهگذر وحدت حوزه و دانشگاه علاقه مند است تا ایدئولوژی انقلاب را در دانشگاه ها حاکم کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: حدود دو دهه است موضوع وحدت حوزه و دانشگاه، آن گونه که باید حتی از سوی روحانیون و دفاتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها دیگر دنبال نمی شود، چون ظرفیت این مناسبت و این وحدت از دیدگاه آنها پر شده است، مگر آنکه جلسات محدودی برگزار شود؛ اما خارج از پیش فرض هایی که منجر به تعیین روزی به نام وحدت حوزه و دانشگاه شد و خارج از عملکرد مثبت یا منفی حوزویان در دانشگاه، اگر باب این موضوع را ببندیم، به هر حال نخبگان ما در این دو مرکز در حال تحصیل هستند و از بودجه کشور استفاده می کنند.

وی اظهار کرد: بهتر است این دو مرکز را از ضرر و زیان هایی که ممکن است متوجه آنها شود، دور نگه داریم و کاستی های هر دو را به آنها گوشزد کنیم. مهم است که این دو مرکز در خدمت نیازهای جامعه ایرانی باشند، بنابراین باید هم افزایی داشته باشیم.

هم افزایی حوزویان و دانشگاهیان در مدیریت دانش بنیان

دادخواه تهرانی گفت: اگر این دو مرکز دغدغه مند هستند، باید براساس روش های علمی به نحوه مدیریت کلان کشور که آمیزه ای از حوزه و دانشگاه است، توجه کنند. هر دو قشر، در سطوح مختلف مدیریت کشور قرار دارند. کشور باید براساس مدیریت دانش بنیان اداره شود و چه نهادهایی بهتر از حوزه و دانشگاه می توانند بر این موضوع تأکید کنند؟ این موضوع می تواند بهترین نقطه گفت وشنود و هم افزایی بین حوزویان و دانشگاهیان باشد.

وی ادامه داد: تمام سطوح مدیریتی کشور از وزارتخانه ها تا استانداری ها و اداره های کل باید براساس مطالعات علمی و پژوهشی باشد، یعنی هر حوزه ای به کمک دانش مدیریت و دانش های دیگر به مناسبت مأموریت دستگاه ها اداره شود. متأسفانه الان مدیریت ما دانش بنیان و بررسی های میدانی و واقعیت ها نیست. بنابراین تصمیم می گیریم، اجرا می کنیم، هزینه صرف می شود، موجب هدررفت سرمایه های انسانی و مالی می شود و دوباره با شکست مواجه می شویم. حوزه و دانشگاه باید در این باره دغدغه مند باشند.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: نکته دیگر، شورای عالی انقلاب فرهنگی است که نهادهای مهم فرهنگی و آموزشی کشور زیر نظر این شورا فعالیت می کنند، چرا نباید این شورا بر برنامه های کلان و شیوه های آموزشی و ... در حوزه های علمیه نظارت داشته باشد؟ مگر شورا قرار نیست هماهنگ کننده نهادهای آموزشی باشد؟ حوزه های علمیه هم باید تحت نظارت شورا باشد.



دکتر مجید نبی پور، عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در این نشست گفت: گاهی وحدت حوزه و دانشگاه را تنها با دید کتابخانه ای می بینیم و گاهی فراتر از این، دید اجرایی به این وحدت داریم. حوزه و دانشگاه اجزای یک سیستم هستند و باید با هم کار کنند، ولی این همکاری باید در یک ساختار مناسب باشد.

وی ادامه داد: وقتی برنامه نداشته باشیم، به نظر می رسد خیلی از اجزای سیستم اضافه هستند؛ ولی وقتی برای سیستم خود برنامه داشته باشیم، حتی از اجزای خارج از رده هم استفاده می کنیم تا به این سیستم کمک کنند؛ البته اگر نقش مثبت در رسیدن به اهداف داشته باشند.

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: امام راحل وقتی سخن از وحدت حوزه و دانشگاه به میان آوردند، نیت شان این بود که بودن حوزویان و دانشگاهیان در کنار هم به تحقق برنامه های کشور کمک کند. گرد هم آوردن جمعی که نسبت به هم سوءنظر دارند و می خواهند به صورت حذفی با هم برخورد کنند، سخت است. هریک از اینها باید از درجه ای از انصاف و تعقل برخوردار باشند تا وقتی پیر کاروان، هدف و مسیر کاروان را می گوید و نقش هر کدام را تبیین می کند، باید وظیفه خود را انجام دهند.

وی افزود: یکی از ضرورت های وحدت حوزه و دانشگاه، انسجام اجتماعی است. وقتی در یک سیستم، وحدت رویه باشد، خیلی از مسائل برطرف می شود؛ ولی در صورت وجود اختلاف، مانع حرکت هم می شوند.

نبی پور گفت: یکی دیگر از ضرورت های وحدت، تأمین نیروی انسانی برای ساختار نظام اسلامی است. الان همه تصمیم گیران دولتی یا در حوزه بوده اند یا دانشگاه. بنابراین مملکت ما را حوزه و دانشگاه مدیریت می کند. اگر این دو نهاد خوب انجام وظیفه کنند، نیروهای خوبی تربیت می کنند که «با هم بودن و یکدیگر را تکمیل کردن» شعار آنهاست.

وی ادامه داد: تحقق اسلامیت دانشگاه و عینیت یافتن دانشگاه اسلامی، یکی دیگر از اهدف وحدت حوزه و دانشگاه است. این ایده به دنبال ایجاد رشته فیزیک اسلامی و شیمی اسلامی و... نیست؛ برخی گفته اند این علوم را عمومی می دانیم، اما روش استفاده از آنها را ایمان و ایدئولوژی معلوم می کند و منش اسلامی تعیین می کند رشد ابزار علم به کدام سمت باشد.

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: این در حالی است که اسلامیت دانشگاه به این معنا است که روح اسلام بر دانشگاه حاکم باشد، نه اینکه فیزیک و شیمی اسلامی باشد، بلکه شیمی و فیزیکی باشد که ثمرهای آن در راستای تحقق اهداف اسلامی باشد.

وی اظهار کرد: جنبش نرم افزاری علمی و دینی، یکی دیگر از ضرورت هاست. تمام نابسامانی ها و اتلاف بودجه که گاهی داریم به دلیل این است که برخی سیستم های ما در راستای ایده های ما نیست. اگر ایده ما همراه با دانش و تجربه و به گونه ای باشد که افق اهداف آینده اهداف مکتب را ببینیم، ابزار کار را نیز براساس افق آینده تدوین می کنیم.

نبی پور گفت: کاهش فاصله آموزشی و پژوهشی بین حوزه و دانشگاه، تبادل استاد و دانشجو، شکل گیری گروه های جدید آموزشی و پژوهشی در نهاد حوزه و دانشگاه، پیدایش رشته های جدید علمی با نگاه تطبیقی و جامع به دیدگاه های مطرح شده، طرح وسیع مباحث علوم انسانی اجتماعی، گسترش نگاه ارزشی، تطبیقی در قلمرو مباحث علمی، تلاش مشترک در راستای تولید اندیشه و کتاب های علمی و تعامل نخبگان حوزه و دانشگاه در راه تثبیت انقلاب اسلامی از موفقیت ها در گفتمان وحدت حوزه و دانشگاه است. اگر بتواییم تلقی جدیدی از وحدت حوزه و دانشگاه به وجود آوریم موفقیت بزرگی است.

در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی بلادیان، مدیر حوزه های علمیه استان خوزستان با اشاره به وضعیت آموزش در دوران گذشته گفت: در قدیم مکتب خانه ها فعالیت می کردند و تمام علوم در آن آموزش داده می شد و این، اقتضای بساطت نسبی علوم در آن ایام بود. اجتماعات آن زمان مثل امروز، پیچیدگی ها و مسائل مختلف امروز را نداشت و خود افراد و ذهنیت ها به دنبال تعیین حقوق خاصه بین افراد و ممیزات بین رشته ها نبودند. به اقتضای رشد علمی جامعه و کشف مسائل جدید در عالم طبیعت، رشته ها، تخصص ها و فوق تخصص ها روز به روز اضافه می شود.

وی ادامه داد: این انشقاق امور در علوم که پیش از این در یک فرد جمع می شد، طبیعی است. قدیم در حوزه های علمیه، عالمان فرهیخته ای داشتیم که به حوزوی بودن خود معروفند، اما در علوم طبیعی دوره خود هم جزو افراد برجسته جهان بودند.

مدیر حوزه های علمیه استان خوزستان گفت: دو نهاد حوزه و دانشگاه می توانند در کنار هم باشند، به شرط اینکه نگاه خود را صیقل دهیم و در جلسات متعدد بررسی کنیم راه های پیشرفت و بهینه سازی تعامل چگونه است.

وی اضافه کرد: در بحث وحدت حوزه و دانشگاه، این سوال قابل طرح است که مقصود از حوزه چیست؟ اگر منظور همه موثرین در مکتب و ایدئولوژی و افراد تاثیرگذار در مسائل دینی باشد، این معنا ائمه جمعه، مراجع و ... را نیز شامل می شود. اگر مقصود از «حوزه» چارچوبی است که امروز به عنوان حوزه علمیه شناخته می شود و مدیری در سطح کشور و استان و مدارس دارد، در این صورت، انتظارها متغیر است. باید معنا و دایره حوزه علمیه را مشخص کرد. معنای دیگری که از حوزه در دانشگاه متصور است، آثاری است که روحانیت در دانشگاه دارد که در این معنا، به نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه منحصر است، پس باید معنای حوزه معین شود.

حوزه علمیه هیچ دوگانگی میان خودش و دانشگاه احساس نمی کند

بلادیان گفت: مصادیق زیادی از مجموعه های علمی در کشور وجود دارد که مصداق وحدت حوزه و دانشگاه هستند؛ پژوهشکده باقرالعلوم، جامعة المصطفی (ص) و... از این قبیل هستند که نشان می دهد حوزه علمیه هیچ دوگانگی میان خودش و دانشگاه احساس نمی کند. بنابراین تقابلی در این میان مطرح نیست؛ اما هماهنگی عملکرد و هم افزایی بین این دو نهاد مهم است.

وی ادامه داد: این دو مجموعه باید دور یک میز بنشینند و با رویکرد مشترک بررسی کنند مسائل جمهوری اسلامی در مسائل حاکمیتی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی چیست و بهترین راهکار را پیدا کنند. این مصداق وحدت حوزه و دانشگاه در راستای خدمت رسانی به جامعه و حاکمیت است.

مدیر حوزه های علمیه استان خوزستان گفت: 40 سال از انقلاب اسلامی گذشته است. گام اول در تبیین و تأسیس نهادها و شاکله ها و تنظیم قواعد سپری شد. الان برای گام دوم که باید در آن نقش آفرین باشیم، باید به سراغ راهکارهای جهش و شکوفایی برویم. حوزه علمیه آمادگی تعامل با دانشگاه را برای رسیدن به این جهش دارد. این تعامل، گاهی شکلی است؛ در نظام آموزش حوزه و دانشگاه تفاوت هایی هست. حوزه، روش هایی مانند مباحثه و پیش مطالعه و پس مطالعه و ... را دارد که رشد خوبی بر این اساس در قدیم حاصل می شد. آیا این روش بهتر است یا نظام دانشگاهی؟ در این حیث داریم می بینیم که حوزه دارد مانند دانشگاه می شود. آیا این مطلوب است یا خیر؟ نقاط ضعف همدیگر را برادرانه ببینیم و بررسی کنیم. هر کدام قوت ها و امتیازهایی داریم که می توان از آن بهره برد.

حوزه علمیه نیازمند تعامل با استادان دانشگاهی است

وی اضافه کرد: از حیث محتوایی وظیفه حوزه تربیت طلبه مؤمن متعهد انقلابی بصیر است. حوزه علمیه برای رسیدن به این هدف در برخی از این محتواها حتما به تعامل سازنده با استادان دانشگاه نیاز دارد. امیدواریم این تعامل رشد کند. باید تلاش کنیم دنبال برنامه هایی باشیم که ما را بیشتر به هم نزدیک کند.

کیومرث بشلیده، عضو هیأت علمی دانشکده روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز گفت: لزوم وجود انسجام و فرماندهی بین حوزه و دانشگاه اجتناب ناپذیر است. شما موضع غرب را نسبت به غزه ببینید. آیا عدم انسجامی در اروپا بین مسؤولان آنها در این باره اتفاق افتاد؟ این موضوع را به سمت تمدنی بردند و در آن زمینه وفاق دارند. اختلاف هایی در سطوح مسؤولان رخ می دهد، اما کلیت، حامی این جنایت هاست. ما در کلاس های خود از هابرماس زیاد حرف زدیم. او حمله به غزه را موجه جلوه داد. حالا باید چه کرد؟ آیا روشنفکران ما در نقد هابرماس، چیزی نوشتند؟ افراد معدودی نوشتند. اینها اشکال های اساسی است. متأسفانه در این باره بین دو نهاد حوزه و دانشگاه انسجام اتفاق نمی افتد.

وی افزود: روشنفکران باید پاسخ بدهند چرا درباره هابرماس چیزی نمی نویسند؟ یا احتمالا حماس را از پله دهم مطالعه می کنند؟ ما این مصیبت را چه چاره سازیم؟ باید بیشتر در غزه جنایت بشود، تا دردمان بیاید؟ پس معلوم است مشکلی در این باره وجود دارد.

گفت وگو و مشورت؛ رویکردی بالغانه در تصمیم گیری

عضو هیأت علمی دانشکده روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: رویکرد «امرهم شوری بینهم» و ارتباط، به نظرم من نوشدارو است. اعتقاد دارم «امرهم شوری بینهم» مورد کم عنایتی واقع شده، یعنی مدل های آن تشریح نشده است. «امرهم شوری بینهم» در سازمان ها بالندگی ایجاد می کند. این یک رویکرد بالغانه در تصمیم گیری است و می توان قلوب را به هم نزدیک کند. در گفت وگو و مشورت، نقاط خیره کننده همدیگر را پیدا می کنیم.

وی افزود: الان موضوع غزه از لحاظ تاریخی، فصل مهمی است. حوزه و دانشگاه باید روی این موضوع مانور بدهند. لیبرال دموکراسی را به نقد بکشند و دنیا را متوجه کنند و از دانشگاه های غرب بپرسند قضیه چیست.

ضرورت تفکیک بین حرکت در مسیر آرمان ها و آزاداندیشی

حجت الاسلام جعفر علوی کیا، مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور خوزستان گفت: ما باید تفکیک کنیم بین اینکه جریان ها و مراکز علمی در مسیر آرمان های حاکمیت تکالیفی دارند و باید در جهت آن وظایف گام بردارند و نکته دوم آزاداندیشی در این مراکز است.



وی ادامه داد: امروز مراکز علمی ما تحت اشراف و مدیریت کلان حاکمیتی نیستند. این فرق می کند با اینکه در مراکز علمی آزاداندیشی وجود داشته باشد. نظام کلان در غرب آرمان هایی دارد، کاملاً ایدئولوژیک عمل می کند و همه توان خود را در این مسیر تنظیم کرده است. هنرمند و عالم و کارگر و تاجر و همه و همه برای رسیدن به آن آرمان ها در حد خود گام برمی دارند. در عین اینکه گاهی مطالب به ظاهر مخالف، آزادانه و برخلاف جریان مطرح می شود و مراکز علمی در غرب گاهی محل تضارب آرا می شوند و سخت ترین آرا بیان می شود، اما در مقام عمل، ارزش های مشخص حاکمیتی حرف اول را می زند. امروز گاهی برخی، دفاع از آرمان ها و ارزش های کلان جمهوری اسلامی را با لکنت مطرح می کنند.

علوی کیا گفت: از دیدگاه من اشکالی ندارد که حاکمیت جمهوری اسلامی هنرمندان را آزاد بگذارد، ولی بگوید تمام توانم را در اختیار کسانی از هنرمندان قرار می دهم که هنر خود را در مسیر اعتلای آرمان های جمهوری اسلامی هزینه کنند.

وی افزود: امروز حاکمیت از همه حمایت می کند و اگر کسی در این مسیر گام برداشت، از طرف بقیه مورد هجمه قرار می گیرد. در مراکز علمی هم این طور است. امروز نظام علمی کشور، در مسیر آرمان های نظام اسلامی گاهی از توده مردم عقب می افتد و آنچنان که باید جلو نمی رود.

مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور خوزستان اضافه کرد: عَلَم ظلم ستیزی و مقابله با نگاهی که انسان را از جایگاه انسانیت خارج می کند و به فساد می کشاند اگر توسط مراکز علمی بلند نشوند، چه کسی باید آن را بلند کند؟ در مسائلی که سال گذشته رخ داد، حوزویان و دانشگاهیانی بودند که عقب افتادند و از نظام حاکمیت دفاع نکردند. وقتی نگاه می کنیم، می بینیم منافع گروهی و دنیاطلبانه این مشکلات را ایجاد می کند.

مراکز علمی بدون هیچ خط قرمزی محل گفت وگو و بحث شود

وی بیان کرد: مراکز علمی باید محل گفت وگو و بحث شود، بدون هیچ خط قرمزی. ما در حوزه های علمیه درباره وجود خدا حرف می زنیم، دیدگاه های مختلف را ارزیابی می کنیم، مسائل دیگر، پیشکش. در حاکمیت های بالغ، چنین چیزی هست. در برخی دانشگاه های دنیا از فلسطین و غزه هم دفاع می شود، ولی جریان حاکمیتی برخلاف این حرکت می کند، چون از یک ایدئولوژی پیروی می کند که آن ایدئولوژی تمام جریان حاکمیتی را در همان مسیر بسیج می کند. ما این را نداریم. امروز خودسانسوری و خودتحقیری در حوزه و دانشگاه داریم. حاکمیت نیاز دارد این اشراف را داشته باشد، نه به معنای کم کردن آزادی ها بلکه باید جریان را این گونه تنظیم کند.

علوی کیا گفت: امروز دانشگاه و حوزه باید تکلیف خود را برای آینده ایران و تمدن ایرانی اسلامی مشخص کنند. مراکز علمی ما ضعیف عمل می کنند و گاهی صداهای تضعیف کننده و ناامیدکننده هم شنیده می شود.

همچنین هادی بصیرزاده، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با گرامیداشت 27 آذر ماه، سالروز شهادت آیت الله مفتح گفت: ایشان فردی روحانی بود که در دانشگاه رشد کرد و توانست ادبیات حوزه و دانشگاه را با هم در هم آمیزد و ثمرات خوبی استخراج کند و این دو قشر را به یکدیگر نزدیک کند. به فرموده امام خمینی (ره) حوزه و دانشگاه دو بال نظام جمهوری اسلامی هستند.

وی افزود: حوزه و دانشگاه باید مدیریت دانش بنیان کشور را پایش کنند. وقتی می گوییم مدیریت کشور باید علمی باشد، مدعی آن مراکز علمی مانند حوزه و دانشگاه هستند که باید از مجموعه سیستم در بخش های مختلف بخواهند و مدیریت کشور براساس اصول علمی، خیلی از مشکلات را رفع می کند.

بزرگان موثر در جریان وحدت حوزه و دانشگاه در اهواز

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در اینجا لازم است از کسانی که برای وحدت حوزه و دانشگاه در استان ما گام برداشتند یاد کنم؛ از جمله حجت الاسلام والمسلمین مرحوم سیدمحسن شفیعی که در دانشگاه ما نقش داشتند. جای ایشان خالی است. شخصیت های مؤثر دیگر، شهید علی جمال پور و شهید مجدزاده بودند که جزو نخستین مدرسان دروس معارف در دانشگاه شهید چمران اهواز بودند. جوانان از بیان این دو مدرس بسیار استقبال می کردند. همچنین باید از حجت الاسلام والمسلمین مرحوم محمدعلی مومن، عالم فرهیخته یاد کنم. ایشان مدیر مدرسه الامام اهواز بود. این حوزه با رویکرد جدیدی تأسیس شده بود و قرار بود جوانان انقلابی را جذب کند.

وی اظهار کرد: اعضای جهاد دانشگاهی، اعضای انجمن اسلامی دانشگاه و همه دنبال این بودند که آقای مومن را به دانشگاه بیاورند. وقتی به دانشگاه می آمد، مطالب را باب میل جوانان بحث می کرد، به طوری که بعدها، دانشکده اقتصاد از ایشان دعوت کرد در مباحث اقتصادی، درس اقتصاد، خرد، کلان و اقتصاد اسلامی که بر زمین مانده است، تدریس کند. می توان ایشان را با مرحوم شفیعی مقایسه کرد؛ ایشان هم ضمن اینکه امام جماعت مسجد شهید بهشتی بود، در صداوسیما و دانشگاه فعالیت داشت. در تدریس مشارکت می کرد و در بنیاد مهاجران جنگ تحمیلی، مسائل فرهنگی را پیگیری می کرد و به سه زبان انگلیسی، عربی و ترکی مسلط و در زمینه هنر صاحب نظر بود. دیگران مجذوب سخنان او می شدند. این افراد در وحدت حوزه و دانشگاه در اینجا تأثیرگذار بودند. شخص دیگری که در این زمینه موثر بود و باید از ایشان یاد کنم، آقای وحید خسروجردی است که الان در سبزوار است. او استاد دانشکده الهیات بود.

بصیرزاده گفت: ما باید باب گفت وگو را بین تمام اقشار دانشگاهی برقرار کنیم. باید از دانشگاه و حوزه کمک بگیریم که در تولید معیار مشارکت داشته باشند. اینها کسانی هستند که باید در تدوین تمدن نوین ایرانی اسلامی نقش داشته باشند. اگر دانشگاهیان یا حوزویان را در این زمینه مشارکت ندهیم، بسته فرهنگی که تولید می شود ناقص است.

پیشینه هر مسأله در فهم و استمرار و تکامل آن بسیار مهم است

حجت الاسلام آیت عادلی نژاد، رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های خوزستان نیز با گرامیداشت یاد شهید مفتح به عنوان فرزند حوزه و دانشگاه، گفت: وظیفه خود می دانم در این روز از تلاش ها و مجاهدت های سه دهه مرحوم حجت الاسلام والمسلمین شفیعی در فضای دانشگاه یاد کنم. اگر بخواهیم وحدت حوزه و دانشگاه را مجسم کنیم، بهترین کسی که می توانیم او را نماد و منادی این وحدت بدانیم، این شخصیت بزرگوار است.

وی افزود: پیشینه هر مسأله در فهم و استمرار و تکامل آن بسیار مهم است. امام راحل در ابتدای انقلاب، دغدغه ای به نام وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح می کنند. اگر به پیشینیه این دغدغه برنگردیم، شاید فهم ما از صورت مسأله دقیق و درست نباشد، بنابراین باید این مسأله را بازخوانی کنیم که ما از کجا شروع کردیم؟



رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های خوزستان گفت: شاید امروز یک جوان دهه 80 یا دهه 70، با نگاهی به حوزه و دانشگاه بگوید الان در خیلی از مسائل، اشتراک هایی وجود دارد، روحانیونی را داریم که وارد دانشگاه شده اند و دانشگاهیانی داریم که در حوزه مشغول تحصیل شده اند. از این رو، شاید اولویت نخست ما الان این مسأله نباشد، چون روند تکاملی مسأله، این وحدت را دارد روز به روز بیشتر و دامنه آن را گسترده تر می کند. بنابراین گاهی از اولویت ها خارج می شود.

وی ادامه داد: اگر به عقب تر برگردیم، می بینیم این دو نهاد خیلی از هم فاصله داشتند. نمی خواهم بگویم اکنون به وضع مطلوب رسیده ایم؛ اما اتهام هایی از نظر ذهنی نسبت به هم داشتند. این دو نیروی اجتماعی نمی توانستند زبان مشترکی داشته باشند که به پیشبرد اهداف کشور کمک کنند.

عادلی نژاد اظهار کرد: جلال آل احمد در کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» وقتی فضای دهه های 20 و 30 ایران را ترسیم می کند، می بینیم راه طی شده، راه بسیار مبارکی است. به گفته او، روشنفکر در آن دوره سه ویژگی دارد؛ اولین ویژگی روشنفکر این است که ضد دین و مذهب باشد، دلداده به فرهنگ بیگانه بودن و تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی داشتن. در آن دوره ایران، یک روشنفکر یک چنین شخصی است. فضای دانشگاه در آن زمان، یعنی جریان غالب، این بود. گرچه جریان های دیگری نیز بود، مثل تلاش هایی که مهندس بازرگان، یا دکتر شریعتی در دانشگاه داشتند.

وی بیان کرد: پس این تاریخچه که فاصله دور بین دو نهاد حوزه و دانشگاه را نشان می دهد، خیلی مهم است. در آن دوره نماد شخص حوزوی که مورد قبول دانشگاهیان بود، آقای مطهری است. وقتی آقای مطهری در دهه 40 از حوزه علمیه قم به دانشگاه تهران آمد، نزدیکترین جریان فکری که می تواند با آن تعامل کند، مهندس بازرگان است، جلوتر از این دیگر پذیرای او نیستند.

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های خوزستان گفت: پس راه طی شده، راه مبارکی است. اگر امروز می شود گفت وگو کرد، اگر امروز نقطه اشتراک وجود دارد، نشان می دهد، اتفاق های مبارکی افتاده است، گرچه تفاوت هایی گاه در متدها و حتی ارزش ها وجود دارد، اما روی منافع ملی، وحدت زبان وجود دارد. ان شاءالله این نشست زمینه را برای گفت وگوهای بیشتر به مناسبت های مختلف فراهم کند.

انتهای پیام