سد چم شیر دكتر حیدر زارعی در میزگرد تخصصی اثرات احداث سد چم شیر كه در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، با اشاره به وضعیت حوضه آبریز این سد اظهار كرد: رودخانه زهره از استان فارس و رودخانه خیرآباد از استان كهگیلویه و بویر احمد به هم متصل و وارد خوزستان می شوند؛ سد چشمیر در بالادست رودخانه زهره و سد كوثر روی شاخه رودخانه خیرآباد احداث شده اند كه سد كوثر چند سال پیش آبگیری شده است.

به گزارش ایسنا، وی افزود: در سال های گذشته سد كوثر در سرشاخه رودخانه خیرآباد كه كیفیت آب خوبی دارد و كنترل كننده آب رودخانه زهره است، آبگیری شده و آب برخی شهرهای كشور در حاشیه خلیج فارس را تامین می كند؛ سد دیگری در بالادست رودخانه خیرآباد در حال احداث است كه در صورت آبگیری، حجم آب شیرینی كه اكنون از این رودخانه وارد رودخانه زهره می شود و كیفیت بد رودخانه زهره را جبران می كند دیگر وجود نخواهد داشت و شبكه های آبیاری سردشت زیدون و نقاط دیگر می توانند تحت تاثیر كیفیت آب رودخانه زهره قرار بگیرند.

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اثر رودخانه خیرآباد گفت: اكنون جریان آب توسط سدهای كوثر و خیرآباد كنترل می شود؛ اگر به هر دلیلی شوری رودخانه زهره افزایش یابد دیگر هیچ راه كنترلی برای آن مانند آنچه در رودخانه كارون و مخزن سد گتوند رخ داد، نداریم.

هنوز معضل سد گتوند نمایان نشده اند

وی افزود: اكنون معضلات سد گتوند، آن زیر در حال قایم شدن است و هنوز معضلات آن را ندیده ایم. به دلیل اینكه لایه های نمكی پایین هستند، در حال حاضر لایه های نمكی این سد اثری روی جریان سطحی ندارند اما زمانی كه تراز لایه های شور، بالا بیاید مشكل آغاز می شود و آب شور خواهد شد كه اكنون كسی به این مساله توجهی نمی كند.

زارعی با اشاره به سرشاخه هایی كه با ای سی بالا، رودخانه زهره را تحت تاثیر قرار می دهند، بیان كرد: مطالعه سال آبی 87-86 در مورد وضعیت آب دهی در حوضه آبریز زهره نشان می دهد در ماهی كه آب دهی كم است، ای سی آب زیاد است و به استناد همین مطالعه گفته می شود كه اگر مخزن سد چمشیر را داشته باشیم می توانیم با آزادسازی آب زیاد، قسمت شور پایین دست سد كه اثر زیادی بر كیفیت داشته است را كنترل كنیم.

وی با بیان اینكه میزان شوری آب رودخانه زهره در نقاط مختلف متفاوت است، افزود: چند زون تاثیرگذار بر كیفیت آب رودخانه زهره داریم و در محدوده مخزن این سد، ای سی آب بسیار افزایش پیدا كرده است.

نمی توان به داده های مطالعات سد چم شیر اعتماد كرد

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینكه 70 درصد سد چم شیر روی سازند گچساران است، گفت: بر اساس گزارش های داده شده آورد رودخانه زهره در محل سد چمشیر، 1.7 میلیارد مترمكعب خواهد بود و بر این اساس برنامه ریزی كرده اند در حالی كه این برآورد بر اساس آمار سال 88-87 است و می دانیم در 10 تا 15 سال اخیر به دلیل خشكسالی و تغییر اقلیم، میزان بارش ها به شدت كم شده و آورد رودخانه كاهش یافته است. از طرف دیگر، منشاء شوری ها معلوم نیست بنابراین با توجه به ابهامات در ورودی و خروجی، نمی توانیم به این داده ها اعتماد كنیم.

وی با اشاره به خشكی بزرگترین رودخانه فارس به دلیل پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی بیان كرد: در محاسبه این میزان آورد، كاهش بارش سال های اخیر و افزایش برداشت آب های زیرزمینی در سرشاخه ها كه بر جریان رودخانه ها تاثیرگذاشته، لحاظ نشده است و در صورت به روز شدن مطالعات، صددرصد این آورد 1.7 میلیارد مترمكعب وجود نخواهد داشت.

گزارش های متفاوت

زارعی افزود: بحث انحلال لایه های نمكی و گچی در مخزن سد نیز وجود دارد كه سطح تماس را زیاد می كند و موجب افزایش شوری می شود. از طرف دیگر مشخص نیست آوردی كه محاسبه شده درست است یا خیر. منشاء زون شور پایین دست نیز مشخص نیست و فعلا طبق گزارش یكی از شركت ها، این شورابه ها نفتی هستند و از اعماق بالا می آیند اما یك شركت دیگر نیز گزارش دیگری ارائه داده است.

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: با توجه به این ابهامات در مدل های ورودی و خروجی، نمی توان به این داده ها اعتماد كرد.

وی در خصوص وضعیت لایه های نمكی سد چم شیر گفت: وضعیت لایه های نمكی سد چم شیر مانند سد گتوند نیست اما نكته ای كه وجود دارد این است كه كیفیت رودخانه زهره در شرایط مرز است و اگر مقداری شوری آب در مخزن اضافه شود، مشكل ساز می شود.

زارعی افزود: در سد گتوند با وجود لایه های ضخیم نمكی، به دلیل قابل كنترل بودن تراز مخزن و كیفیت آب مناسب، ورودی آب به این سد شرایط متفاوتی دارد.

وی بیان كرد: اگر مطالعات سد چم شیر تكمیل و بر اساس این مطالعات، كارها انجام شود قابل مدیریت است اما اگر سد چم شیر مانند سد گتوند آبگیری شد و جواب نگرفتیم، راه برگشتی وجود ندارد.

انتهای پیام