گروه استان ها ـ استاد دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی خوزستان گفت: وزارت علوم باید در شیوه ارتقا اساتید سهم دانش بنیان را لحاظ كند و مقاله محوری مانع از تحقق شعار سال در كشور می شود. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، مقام معظم رهبری به سنت سال های گذشته، در اغازین لحظات سال جدید با نامگذاری سال، محور و سمت و سوی حركت درسال جدید را مشخص می فرمایند. امسال نیز مقام معظم رهبری سال 1401 را سال تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین نامگذاری كردند.
دانش بنیان و نفوذ فناوری به بدنه تولید و ایجاد یك اشتغال مستمر و پایدار مسیر حركت در سال 1401 است كه عزم همگانی را می طلبد. یكی از بخش های كه مقام معظم رهبری در سخنرانی خود بدان اشاره وخواستار دانش بنیان شدن آن بخش شدند، مساله كشاورزی و بطور ویژه در مساله آب كشاورزی و بذر كشاورزی است. این دو یكی از بخش های است كه قابلیت دانش بنیان شدن را دارند و طی سالها واردات بویژه در بخش بذر ضمن ایجاد وابستگی كشور، زمین هدر دهی سرمایه كشور را فراهم ساخته است.
برای بررسی ابعاد این مسئله، میزگرد"كشاورزی در بوته دانش بنیان" با حضور دو تن از اساتید برجسته كشاورزی خوزستان در دفتر خبرگزاری تسنیم اهواز برگزار شد. دكتر علیرضا شافعی نیا و نواب كاظمی از اساتید دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی خوزستان برگزار شد.
در این نشست، شافعی نیا اظهار داشت: نامگذاری سال جدید از سوی مقام معظم رهبری امام خامنه ی به نام تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین یك شور و اشتیاق زائدالوصفی در دل جوانان توانمند و باورمند و مومن به نظام و پیشرفت انقلاب ایجاد كرد و این قبل از هر چیز جای شكر و تشكر دارد.
وی افزود: این نامگذاری ها براساس یك فرایند درست و معقول و براساس نیاز كشور طراحی می شود كه شعار امسال نشان از رشد كشور در مرزهای دانش و تكنولوژی های جدید در دنیا دارد و باید تلاش كنیم مثل برخی از سال های گذشته دچار شعارزدگی نشویم و برای تحقق درست و غیركاریكاتوری شعار سال همت كنیم.
شتاب زدگی آفت مهم در تحقق دانش بنیان
شافعی نیا با ذكر مصادیقی گفت: این كه با بنر و سربرگ به سوی تحقق شعار سال برویم غلط است یا اینكه بخواهیم با صدور بخشنامه سریع دانش بنیان تاسیس و آمار را افزایش دهیم، جفای در حق شعار سال است. بله باید فرایندها شفاف و كوتاه و تسهیل شوند ولی اینگونه نباشد كه در عرض یك شب كلی شركت دانش بنیان تاسیس شوند.
این استاد دانشگاه خوزستان اظهار داشت: قبل از پرداختن به ابعاد این شعار و سازوكار تحقق آن لازم است نگرش و زاویه دید خود را با مساله علم و پژوهش كه زیربنای دانش بنیان است مشخص كنیم. علم و پژوهش از منظر رهبری انقلاب، علمی واجد ارزش است كه نافع باشد كه در دیدار سال 94 با مسئولان دانشگاهی بدان تاكید كردند.
علم نافع؛ نسخه قطعی تغییر ریل در دانشگاهها است
شافعی نیا گفت: علم نافع علم و دانشی است كه مساله محور باشد و مشكلی از كشور را حل و انقلاب را یك گام به جلو ببرد.
وی با انتقاد از شاخص ها و برنامه ریزی در دانشگاه های كشور گفت: من در بررسی كه در سیاست های كلان مصوب چند دانشگاه برتر كشور داشتم این نافعیت را ندیدم و همچنان افزایش تعداد رشته و دانشجو و دانشكده و مقاله ملاك و معیار سنجش و رشد قرار داده شده بود و این یك مساله دردناكی است. معتقدم سوق دادن اساتید به تولید مقاله یك دسیسه است. اینكه استاد را با استفاده از آیین نامه های ارتقا به دستگاه تولید مقاله تبدیل كنیم، غلط است. استاد باید با فراغ بال و اندیشه باز بتواند برای مشكلات كشور و منطقه برنامه ریزی كند و چه بسا این حل مساله منجر به تولید مقاله هم نشود.
این استاد دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی خوزستان گفت: برای اینكه دانش بنیان منجر به تولید و اشتغال زایی شود باید مساله محور باشد و اكنون در كشاورزی خوزستان مسایل مختلفی است كه نیاز به دانش بنیان شدن دارند ولی متاسفانه جهادكشاورزی اهمیتی برای آن قائل نیست و دچار روزمرگی است. دانشگاه ها بویژه دانشگاه های كشاورزی باید برای توسعه استان برنامه داشته باشد. همین دانشگاه خودمان باید برای بهبود زندگی مردم روستا جوار خود، ارتقا كشاورزی ملاثانی تدبیر كند و از لاك خود بیرون بیایید.
عضو هیات علمی دانشگاه كشاورزی خوزستان گفت: علم كشاورزی مانند سایر علوم قابلیت دانش بنیانی دارد و بویژه اینكه از نظر آب كشاورزی در مضیقه هستیم نیاز داریم فناوری را برای حل مسایل بكار گیریم. در حوزه كشاورزی باید تقیه و احتیاط را كنار بگذاریم و صادقانه با مسایل روبرو شویم چه بسا اگر امروز من استاد دانشگاه اهمال كنم، سال های اینده مردم خوزستان باید تاون كم كاری من را بدهد. به طور مثال شركت توسعه نیشكر با شرایط كشاورزی خوزستان از منظر آب تطابق ندارد این را باید فكری كنیم و برای حل آن نیاز به توسعه دانش بنیان داریم.
كشاورزی یارانه ای مانع دانش بنیان شدن است
وی گفت: برای اینكه كشاورزی دانش بنیان شكل گیرد باید از كشاورزی دولتی رها شویم و تا زمانی كه ناف كشاورزی خوزستان به یارانه كود، سم و ماشین الات وصل است، بهره وری و دانش بنیان خریدار ندارد. نتیجه این كشاورزی هم خشك شدن تالاب ها و رودها و طغیان سموم در چرخه غذایی است.
شافعی نیا افزود: كشاورزی از نظر دانش بنیان عقب ماندگی زیادی دارد و این در صورتی است كه این بخش نیاز به هوشمندسازی دارد و هوشمند سازی در بخش ادوات كشاورزی، شیوه های كشاورزی، تولید ارقام جدید بویژه اصلاح بذور ضرورت دارد. منابع آب و خاك كشور در شرایط مطلوبی نیست و نیاز است هوشمند سازص در دستور كار قرار گیرد. شركت های دانش بنیان كشاورزی در خوزستان متاسفانه با وجود تعداد زیادی مساله به 5 شركت نمی رسد.
در ادامه دكتر نواب كاظمی استاد دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اظهار داشت: به واسطه تاسیس و سهامدار شركت سهامی خاص فنآور و با استقرار و عضویت در پارك علم وفناوری خوزستان درگذشته و همكاری فعلی ام با شركتهای دانشبنیان و یك واحد شتاب دهنده، از نزدیك با كم و كیف این شركتها آشنا هستم از براساس قانون اساسی كشور ترسیم و ابلاغ سیاست های كلی نظام و جهت گیری كشور بر عهده رهبری نظام است.
این استاد دانشگاه گفت: این وظیفه از طرق مختلف به اجرا در می آید. همچون: سخنر انی ها، ابلاغ ها، نامه ها و دستورات. اما یكی از روش ها و شیوه های ترسیم جهت گیری كلی نظام و مسئولان كه حضرت آیت الله خامنه ای آن را مطرح و دنبال كرده اند، همین انتخاب شعار و نامگذاری سال های مختلف بوده است رویكردی كه بیش از 20 سال است تاكنون ادامه یافته و تقریبا ده ساله اخیر رویكرد اقتصادی بیشتر بوده است.
كاظمی بیان داشت: شعار امسال با عنوان تولید دانش بنیان و اشتغال افرینی به نظر ماحصل آنهاست دراین رابطه خیلی ساده عرض كنم كه موضوع تولید بر پایه دانش، بیش از هر چیز برای شركتهای حوزه دانش بنیان از ابتدایی ترین مرحله یعنی صاحبان ارایه ایده، وكانون های رشد و شكوفایی تا مراكز رشد، شتاب دهندها و شركتهای دانش بنیان را بسیار خوشحال كننده بود و واقعا در این سالها دانش بنیان ها احساس تنهایی می كردند و این شعار سال یك امید و انرژی مضاعف به رگ های این شركت ها تزریق كرد و صاحبان ایده، استارتآپ ها را امیدوار نمود.
وی افزود: هرچند كه شور و شوق و استقبال برای تحقق شعار سال طبیعی است اما بد نیست در كنار آن آسیب شناسی سالهای پیشین هم صورت گیرد و اجازه ندهیم 1401 نیز با عدم كامیابی صدرصدی روبرو شود. ، چنانچه بخواهم مروری مختصر بر یكی از شعارهای گذشته داشته باشم با توجه به اینكه علاوه بر كشاورزی، مطالعات و تحقیقات جدی در زمینه مدیریت مصرف انرژی را دنبال می كنم.
این استاد دانشگاه بیان داشت:من شعار سال 88 با عنوان اصلاح الگوی مصرف را انتخاب می كنم. عنوان شعار عالی بود، ضرورت آن نیز همینطور، سیاستهای كلی نظام در زمینه اصلاح الگوی مصرف ابلاغ شده از سوی رهبری نیز تقریبا بینقص بودن اما چه شد علی رغم تهیه قوانین 75 ماده ای توسط مجلس در سال 89 و پشت بند آن تهیه تنظیم، وتصویب انواع دستورالعملها و آیین نامه های اجرایی توسط هیات وزیران وقت و ابلاغ آنها به بدنه اداری كشور اما چرا كاهش مصرف مد نظر رخ نداد!؟
در تحقق شعار سال ها موفق نبودیم
وی افزود: واقع بین باشیم افزایش مصرف نیز در برخی بخش ها رخ داده است و خوشبینانه اینكه اگر چنین برنامه هایی نبود شاید وضعیت مصرف بازهم بدتر میشد اما آنچه كه واقعیت است هنوز بعد گذشت بیش از ده سال آن سیاستهای ابلاغی بطور كامل رعایت نمی شود. بی گمان نقش دولت ها بسیار پررنگ است و انتظار میرود دولت جدید، بی توجهی 8 ساله دولت قبلی را تكرار نكند چراكه دقیقا در همین فقره شركتهای دانش بنیان و شتابدهنده هایی دست كم در پارك علم و فناوری خوزستان موجود، فعال و آمده خدمت رسانی با شیوه های نوین هستند .
روند تاسیس دانش بنیان چگونه است؟
این استاد دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بیان داشت: برای اینكه بتوانیم فهم درستی از اصطلاح دانش بنیان و رویه آن داشته باشیم اینكه ابتدا یك شخص یا یك تیم كه معمولا دارای تحصیلات دانشگاهی هستند نظر به تخصص یا حوزه مطالعات خود مشكل یا یك مسعله را در جامعه اطراف( اجتماعی، فرهنگی، صنعت، كشاورزی و..) خود و یا حتی بسیار فراتر میبیند سپس ایدهایی شكل می گیرد و یا مطرح می شود ولی برای بكارگیری آن ایده تحقیقات خود را كامل تر و در نهایت به محصولی منجر می شود.
كاظمی درباره روند دانش بنیان شدن بیان داشت: بكارگیری، استفاده یا خرید آن محصول توسط یك كارفرما یا مشتری موجب بهتر شدن و ارتقا كار او خواهد شد. حال محصول میتواند یك ماشین یا یك دستگاه باشد و یا یك سخت افزار و یا حتی نرمافزاری باشد از طرفی كارفرما یا مشتری این محصول نیز از یك كارخانه یا صنعت مادر تا یا یك كارگاه كوچك و یا یك خانواده را در برمیگیرد و از آنجای كه تولید محصول از ایده تا ساخت بر پایه دانش و با اصول علمی بوده یعنی هم مسله و نیازسنجی اصولی و علمی است و هم تولید محصول.
این رئیس شركت دانش بنیان گفت: بر همین اساس شركتهای دانش بنیان تلاش میكنند تمام جوانب( فنی، فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی...) را در تولید محصول خود بطور واقعی لحاظ نمایند اما برخی جنبه ها وجود دارد كه خارج از اراده این شركتها است و صد البته در موفقیت اقتصادی آنها موثر است مثلا سیاستهای اقتصادی دولت، نرخ و نوسانات بازار، دستورالعملهایی همچون بیمه، مالیات، شرایط صادرات و واردات و... از طرفی شركتهای نوپا و صاحبان ایده كه در مراحل اولیه هستند علاوه بر موارد مذكور مشكلاتی همچون سرمایه، فضا ، ابزار و.. را نیز خواهند داشت.
كاظمی ادامه داد: شركتهای دانش بنیان الگوی كاملی از تكمیل چرخه ی دانش در زندگی بشر امروزی هستند كه تبدیل علم به عمل صورت می گیرد و چنانچه همه چیز خوب پیش برود این تبدیل منجر به خلق یك محصولی شده كه نیازمند حمایت همه جانبه ی دولت و حتی مردم است. مردم نیز باید جوانان خوش فكر، خلاق با دانش خوب را باور كنند و انتهای این حمایت ها به تولیدات دانشبنیان بومی و ملی ختم خواهد شد كه نتایج آن: رفع مشكل و رونق تولید؛ اثرات مثبت اجتماعی و اقتصادی( اشتغالزایی، رفاه، كاهش شكاف طبقاتی؛ افزایش درآمد و.. ) است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در شرایط فعلی بیش از 6600 شركت دانش بنیان تایید شده در كشور وجود دارد كه این شركت ها به انواع نوپا نوع1 و 2؛ تولیدی نوع 1 و2 تقسیم میشوند از طرفی طبق آیین نامه های موجود شركتهای دانش بنیان در 9 دسته قرار میگیرند همچون ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته؛ فناوری اطلاعات؛ وسایل و ملزومات پزشكی؛ مواد پیشرفته مبتنی بر فناوری های شیمیایی؛ سخت افزارهای برق و الكترونیك ؛ صنایع فرهنگی و یك دسته مهم هم كشاورزی، فناوری زیستی و صنایع غذایی است كه از كل شركتهای تایید شده دركشور 279شركت مربوط به دسته كشاورزی است.
تنها 5 شركت دانش بنیان كشاورزی در خوزستان داریم
وی افزود: شوربختانه از این تعداد فقط 5 مورد در استان خوزستان وجود دارد و دقیقا همین تعداد بسیار كم و سهم ناچیز موجود در مقایسه با سهم و نقش خوزستان در تولیدات كشاورزی كشور و میزان اراضی زراعی آن همخوانی ندارد.
این استاد دانشگاه گفت: از طرفی در استان یك دانشكده كشاورزی با سابقه واقع در دانشگاه شهید چمران اهواز و دیگری یك دانشگاه تخصصی كشاورزی واقع در ملاثانی با قدمت های بیش از 60 سال وجود دارد كه صدها عضو هیات علمی و هزاران دانشجوی تحصیلات تكمیلی دارند اما چرا فقط 5 شركت دانش بنیان در رسته كشاورزی باید داشته باشیم؟!
كاظمی افزود: با این ظرفیت نیروی انسانی متخصص و پتانسیل منابع طبیعی ، آب و خاك در استان خوزستان میبایست آسیب شناسی نمود. قطعا یكی از دلایل اصلی دستكم در دانشگاه كشاورزی خوزستان (ملاثانی) كه ما خود عضو آن هستیم و اطلاع دقیق داریم عدم برنامه، وكم توجهی به مقوله موضوع دانش بنیانی است به طوری كه در این دانشگاه بجز در یك مورد جهت دانش بنیان نمودن محصولات اقدام كردیم و آن هم مدیریت دانشگاه همكاری و همراهی نكردند.
ثبت 8 ركورد تولیدی حاصل كار جهادی در سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرینی»
جلوگیری از خسارت هزاران میلیاردی سرمازدگی به كشاورزی با كمك دانش بنیان ها
توسعه فعالیت های دانش بنیان در حوزه كشاورزی؛ تولید 65 درصد محصولات كشاورزی بر پایه دانش بنیان
«معجزه آبخیزداری»|آبخیزداری؛ راهكاری دانش بنیان برای مهار ریزگردها/ بررسی تجربه موفق هندیجان
وی گفت: در دانشگاه هیچ شركتی تاسیس نشده است كه علت اصلی آن تفكر مدیریت دانشگاه كه طی 8 سال اخیر بوده و هنوز هم هست. تفكری كمیتگرا كه صرفا افزایش تعداد مقاله و مقاله محوری دارند آن هم نه مقالاتی كه الزاما برای رفع مشكل كشاورزی منطقه و یا نیاز محور باشند بلكه فقط علاقهمندی به افزایش آمار مقاله است.
شیوه نامه ارتقا اساتید ضد دانش بنیان است
این استاد دانشگاه با انتقاد از روند ارتقا اساتید گفت: در شیوه نامه تعیین میزان گرنت و حق تشویق اساتید باز مبنای اصلی تعداد مقاله میباشد بر اساس تعداد مقالات گرنت و حق التشویق دریافت كرده و دوباره گرنت دریافتی صرف نوشتن مقاله شده و این سیكل معیوب ادامه دارد. اگر شما هزار مقاله چاپ كرده باشید بدون توجه به اینكه این هزار مقاله را كسی استفاده عملی كرده یا خیر؟ موجب تاثیر در كشور یا منطقه شده یا خیر! از این هزار مقاله محصولی یا تكنولوژی استخراج شده است یا نشده است! باز طبق شیوه نامه گرنت بیشتر و تشویق بیشتر تعلق خواهد گرفت كه قطعا در شرایط امروزه باید مدیریت دانشگاه در جهت فرمان سال تغییر روش دهند.
وی گفت: در این راستا توسط وزیر محترم عتف از تمامی دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی نیز بطور جدی خواسته شده تا برنامه های عملیاتی خود را با توجه به ماموریتهای هر دانشگاه را برای تحقق شعار سال اعلام كنند.
این استاد دانشگاه كشاورزی اظهار داشت: بر كسی پوشیده نیست كه كشاورزی نقش مهمی در امنیت غذایی و توسعه اقتصادی ایفا میكند و چنانچه بخواهیم توسعهای آنهم پایدار در این بخش رخ دهد میبایست تمامی عملیاتهای مربوط به تولید انواع محصولات زراعی، باغی و دامی بر پایه دانش باشد از طرفی وضعیت تغییرات آب و هوایی و بطور خاص بحرانهای خشكسالی و كمبود آب در كنار تفكر اقتصاد مقاومتی بیش از پیش ضرورت توجه به علم و آنهم علم روز و نافع را میطلبد.
وی افزود: برای تحقق شعار سال همان طوركه شور و اشتیاق و جنب جوش خوبی در استان رخ داده است و صاحبان اصلی ایده و آموزش دهندگان خلاقیت و نوآوری اكثریت در دانشگاه ها هستند و پارك های علم و فن آوری نیز نقش موثر و كلیدی در عملیاتی شدن پروسه از ایده تا محصول دانش بنیان و سپس حمایت آنها را دارند.
تشكیل شورای فناوری استان یك گام به جلو است
كاظمی افزود: لذا امیدوارم این دو در راستای هم برای رسیدن به اهداف مشترك تلاش كرده و از موازی كاری كه میتواند موجب كاهش بهرهوری و سرعت تحقق فرمان سال گردد بپرهیزند و مشكلاتی همچون كمبود فضا برای فعالیت شركتهای دانش بنیان مرتفع گردد.
وی گفت:از شرایطی كه اخیرا فراهم و ابلاغ شده كه شورای فنآوری و نوآوری در استانداری ها با حضور روسای پارك و علم و فناوری های هر استان تشكیل و حداكثر بهره برداری برای رفع مشكلات شركتهای دانش بنیان استفاده شود.
این استاد دانشگاه گفت: ازجمله مشكلاتی كه وجود دارد مسایل مربوط به تامین اجتماعی در بحث پرسنل و مفاصا حساب قراردادها است. معضل بزرگی كه سر راه این شركت ها وجود دارد عدم پذیرش توسط افراد تصمیم گیر در مسئولیت های تاثیرگذار برای فرایند خرید محصولات دانش بنیان است كه بخشی با تهیه مصوبات قانونی و برخی نیز با فرهنگ سازی و تغییر نگرش و ترغیب به سمت استفاده از محصولات دانش بنیان قابل حل هستند.