برای پیشگیری از جرایم خشن چه باید کرد؟
زورگیری، کمین خشونت زیر پوست شهر
زورگیری، تنها یک کلمه ترسناک نیست بلکه تجربه ای مملو از وحشت و اضطراب است که یک شهروند هرگز از یاد نمی برد.
سرقت های خشن که بیشتر با سلاح و به ویژه سلاح گرم رخ می دهند، از یک سو موجب صدمه روحی و جسمی به فرد حادثه دیده و در مواردی مرگ فرد می شوند و از سوی دیگر موجی از ناآرامی و احساس نبود امنیت را در جامعه راه می اندازند.
دکتر علی بوداقی استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت وگو با ایسنا با بیان اینکه جرم و جنایت یکی از چالش های مهم توسعه است، اظهار کرد: نرخ بالای جرایم به خصوص سرقت های خشن بر رفاه اجتماعی انسان ها تاثیر می گذارد و در درازمدت رشد اقتصادی و توسعه جامعه را با چالش مواجه می کند.
وی افزود: با رشد سریع شهرنشینی و مهاجرت به شهرها، آسیب های اجتماعی در مناطق شهری نیز افزایش می یابد. رفتار مجرمانه نه تنها نظم اجتماعی را مختل می کند بلکه زندگی روزمره، زندگی شخصی و امنیت مردم را به شدت تهدید می کند.
چرا وضعیت جرایم خشن، پیچیده است؟
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: روندهای اخیر در جرایم خشونت آمیز در کشور ما هم نشان می دهد که جرایمی مانند سرقت های خشن مساله جدی است و استان خوزستان هم از این قاعده مستثنی نیست؛ خوزستان از جمله مناطقی است که میزان جرایم خشن در آن قابل تامل است.
وی اضافه کرد: هم مرز بودن با کشور عراق و ورود سلاح های غیرمجاز از این کشور و تنوع و ترکیب جمعیتی ساکن در استان خوزستان، خرده فرهنگ های گوناگونی ایجاد کرده که این امر به پیچیده ترشدن وضعیت جرایم خشن افزوده است.
بوداقی گفت: گزارش فرماندهی انتظامی در استان خوزستان نشان می دهد که این استان در جرایم خشن به ویژه سرقت های مسلحانه، سرقت به عنف و تیراندازی ها، فراوانی خاصی دارد.
وی افزود: شیوع جرایم خشونت بار خیابانی مانند زورگیری، سرقت به عنف و سرقت خشن، هزینه های در خور توجهی برای جوامع و افراد ایجاد می کند و نیاز به واکنش فوری و همکاری همه نهادهای متولی و ذی نفعان دارد.
رابطه مستقیم مالکیت سلاح گرم با حمله با سلاح گرم
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: سطوح بیشتری از مالکیت سلاح گرم با حمله با سلاح گرم و سرقت با این سلاح مرتبط است. همچنین، مسائل اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، بیکاری، طرد اجتماعی و نابرابری نقش مهمی در شکل گیری جرایم خشن دارد، به گونه ای که شرایط بازار کار مطلوب، تاثیر منفی چشمگیری بر جرایم خشن دارد و بیکاری پایدار منجر به افزایش نرخ جرایم خشن می شود.
وی بیان کرد: افزایش میزان جرایم خشن به خصوص سرقت در استان خوزستان، اذهان جامعه را تحت الشعاع قرار می دهد و به دلیل جریحه دار کردن وجدان جمعی جامعه، اثر طولانی مدت و عمیق روی قربانیان و خویشاوندان و حتی آحاد جامعه، متزلزل کردن اعتماد اجتماعی و اقتدار پلیس در مقابله و پیشگیری از جرایم و کاهش احساس امنیت در جامعه، باید توجه صاحب نظران و پژوهشگران را بیشتر به خود جلب کند.
برای کاهش نرخ وقوع سرقت های خشن چه باید کرد؟
بوداقی اضافه کرد: بررسی نتایج مطالعات پیشین خارجی نشان می دهد که استراتژی هایی مانند توجه به روشنایی خیابان های خلوت و پرخطر، توجه به اقشار آسیب پذیر از سرقت به عنف همچون زنان و کودکان و افراد سالمند، نصب دوربین های مداربسته در مکان های عمومی، کاربست روش های جدید پلیسی و نظارت غیرمستقیم در قالب مشارکت شهروندان و همکاری با نیروهای پلیس می تواند در کاهش نرخ وقوع سرقت های خشن در سطح جامعه نقش کارآمدی داشته باشند.
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در استان خوزستان نیز مثل سایر استان ها مقابله با جرایم خشن در گرو اتخاذ استراتژی های پلیسی و اجتماع محور است. مرور مطالعات پیشین نشان می دهد که با وجود مساله بودن موضوع سرقت در استان خوزستان و پیامدهای سوء آن، راهبردهای مقابله با سرقت های خشن به صورت علمی و دقیق شناسایی نشده و تحقیقات اندک انجام شده، عوامل موثر بر پیشگیری از سرقت را بررسی کرده اند و راهبردهای مقابله با سرقت های خشن با تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری شناسایی و رتبه بندی نشده است.
تشدید جرایم خشن در پی بی توجهی به راهبردهای علمی مقابله ای
وی افزود: سرقت های خشن در استان خوزستان احساس امنیت شهروندان و سلامت جسمی، اجتماعی و روانی آنان را در سطوح مختلف متاثر می کند. با توجه به پیامدهای گسترده اقتصادی(ناامنی سرمایه گذاری)، اجتماعی، فرهنگی و روانی سرقت های خشن در استان خوزستان، شناسایی روش های مقابله با سرقت های خشن در این استان مهم و ضروری است.
بوداقی بیان کرد: هرگونه بی توجهی به شناسایی علمی راهبردهای مقابله با سرقت های خشن در خوزستان می تواند به تشدید جرایم خشن در استان، افزایش احساس ناامنی روانی و اجتماعی، افزایش هزینه های اجتماعی دولت و کاهش سرمایه اجتماعی پلیسی منجر شود.
وی افزود: بنابراین شناسایی دقیق راهکارهای مقابله با سرقت های خشن در استان خوزستان برای احیای جوامع و افزایش احساس امنیت اجتماعی و کاهش هزینه های اجتماعی ناشی از شیوع سرقت های خشن و بهبود شاخص های کارآمدی و اثربخشی پلیس ضروری است.
رابطه فقر و افزایش نرخ سرقت
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در هر جامعه ای، افزایش نرخ فقر و نابرابری موجب افزایش نرخ سرقت می شود. در شرایط نابرابری، منافع و منابع به صورت عادلانه توزیع نمی شود و این امر به شکاف طبقاتی، احساس محرومیت نسبی و در نهایت به وقوع جرایم خشن اعم از سرقت و... منجر می شود.
چگونه باید جلوی جرایم خشن ایستاد؟
وی افزود: توجه به توانمندسازی روانی و اقتصادی پرسنل از طریق توجه به رفاه مادی و غیرمادی، برگزاری دوره های آموزشی انگیزشی، ترویج نظارت های همگانی، گشت های منظم پلیسی و نصب دوربین های مداربسته در مناطق جرم خیز، برخورد قاطعانه قوه قضاییه با مجرمان و نظارت همه جانبه بر مرزها و پیشگیری از ورود سلاح به استان خوزستان از مهمترین کارهایی است که در مقابله با وقوع سرقت و جرایم خشن باید انجام شود.
بوداقی گفت: توجه به اشتغال زایی و بهبود فضای کسب و کار در استان خوزستان و حمایت از اشتغال پایدار زندانیان جرائم غیرعمد و پیشگیری از شیوع اعتیاد به مواد مخدر بین جوانان از طریق آموزش و آگاه سازی و توجه به اوقات فراغت جوانان از دیگر راهکارهای مهم در این زمینه است.
وی بیان کرد: همچنین توسعه روابط شبکه ای پلیس با دیگر سازمان های متولی از طریق تنظیم تفاهم نامه های همکاری و برون سپاری بخشی از ماموریت ها در چارچوب قانون باید در این زمینه انجام شود.