به اعتقاد عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، فعالیت های استخراج و اکتشاف نفت و سایر فعالیت های نفتی و پتروشیمی در تالاب ها و تغییر کاربری و قطعه قطعه شدن اراضی تالابی برای امور کشاورزی و آبزی پروری از موارد تهدید برای تالاب های استان خوزستان به شمار می روند.


آفتاب نیوز : مهدی قمشی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز در دومین روز از نشست تحلیلی وضعیت تالاب های کشور که به صورت وبینار در محل فرهنگستان علوم برگزار شد، گفت: کل مساحت تالاب های کشور 3.4 میلیون هکتار و مساحت تالاب های ثبت شده در نشریه وزارت نیرو، 2.2 میلیون هکتار است.

وی کل مساحت تالاب های استان خوزستان را 667 هزار هکتار یعنی حدود 20 درصد کل مساحت تالاب های کشور و یا 30 درصد مساحت تالاب های ثبت شده کشور ذکر کرد و ادامه داد: تالاب های "شیمبار"، "میانگران ویندون"، "پامدژ"، "هورالعظیم" و "شادگان" تالاب های استان خوزستان هستند که 20 درصد کل مساحت تالاب های کشور را شامل می شوند.

تالاب هوالعظیم

وی، هورالعظیم را تالابی بزرگ و دائمی و مرزی میان ایران و عراق دانست که از کل مساحت 3 هزار کیلومتر مربعی آن حدود هزار کیلومتر مربع آن در ایران قرار دارد.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز، اضافه کرد: در چند سال اخیر افزایش فعالیت های انسانی در تالاب به ویژه آب حاصل از زهکشی واحد توسعه نیشکر دهخدا، شبکه آبیاری کوثر و شبکه های آبیاری جنوب کرخه و همچنین توسعه میدان نفتی آزادگان موجب انباشت املاح محلول و خشک شدن بخشی از این تالاب شده است.

قمشی، هورالعظیم را یکی از ذخایر ارزشمند محیط زیست دانست که در طول سال دارای آب و گیاه است و خاطر نشان کرد: هر ساله با شروع فصل پاییز هزاران پرنده از نیمکره شمالی در مسیر مهاجرت خود به آب های گرم جنوب در تالاب هورالعظیم فرود آمده و تا پایان فصل زمستان در آن اطراق می کنند و به استراحت می پردازند. علاوه بر آن نی بیش از 50 درصد از سطح این تالاب را پوشانده و تقریبا در تمامی نقاط با عمق بیش از یک تا 2 متر دیده می شود.

وی افزود: وجود نی دو عامل تشدیدکننده تبخیر یعنی "باد" و "تابش مستقیم" را محدود کرده و در نتیجه تاثیر بسیار مهمی در کاهش و کنترل تبخیر در هور دارد.

تالاب شادگان

این محقق دانشگاه شهید چمران اهواز تالاب شادگان را در منتهی الیه پایین دست حوضه آبریز رودخانه جراحی دانست که محل ارتباط بین رودخانه جراحی در شمال و خلیج فارس در جنوب است و ادامه داد: این تالاب از نظر وسعت در میان 1201 تالاب بین المللی معاهده رامسر در رده سی و چهارم قرار دارد و از 3 بخش مشخص و قابل تفکیک تالاب آب شیرین، پهنه جزر و مدی و بخش ساحلی تشکیل شده است.

تالاب بامدژ

قمشی در خصوص تالاب دیگر استان خوزستان با نام بامدژ، افزود: این تالاب علیرغم آنکه با مناطق حفاظت شده کرخه و دز در غرب و شرق تالاب، کمتر از یک کیلومتر فاصله دارد، ولی در شمار مناطق 4 گانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست نیست.

به گفته وی این تالاب دارای فون و فلور غنی است که محلی برای پرندگان مهاجر زمستان گذر مانند خانواده مرغابی سانان و بومی مانند گنجشک سانان و دراج است.

استاد دانشگاه شهید چمران اهواز، یادآور شد: بررسی روند تغییرات سطح تالاب از سال 1344 تا 1396 روند کاهشی دارد.

میزان آبگیری تالاب های استان

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: بررسی ها در خصوص میزان آبگیری تالاب های استان خوزستان در 6 ماه اول سال آبی 1402-1401 این نتایج را ارائه می دهد:

آبگیری 54 درصدی تالاب هورالعظیم
آبگیری 94 درصدی تالاب شادگان
آبگیری 85 درصدی تالاب بامدژ
آبگیری 87 درصدی میانگران
آبگیری 91 درصدی تالاب شیمبار
آبگیری 58 درصدی بندون.

وی واقع شدن اکثر تالاب های این استان در پایین دست ترین نقطه حوضه را از عوامل مؤثر وضعیت کنونی تالاب های این استان دانست و گفت: فعالیت های استخراج و اکتشاف نفت و سایر فعالیت های نفتی و پتروشیمی در تالاب ها، تغییر کاربری و قطعه قطعه شدن اراضی تالابی برای امور کشاورزی و آبزی پروری، عدم تعهد و اولویت متولیان آب به تامین حقانه حداقلی تالاب ها، گسترش استفاده و بهره برداری بیشتر از آب رودخانه ها و سدسازی در بالادست از جمله چالش های موجود درباره تالاب های استان خوزستان به شمار می روند.